पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से माया शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

माया   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / बोध

अर्थ : कोई ऐसा कार्य या बात जो वास्तविक या सत्य न रहने पर भी सत्य और ठीक जान पड़े।

उदाहरण : हम सांसारिक माया में फँसे हुए हैं।
माया दीपक नर पतंग भ्रमि-भ्रमि इवैं पड़ंत, कहें कबीर गुरु ग्यान ते एक आध उबरंत।

पर्यायवाची : अनीश, अविद्या, इंद्र-जाल, इंद्रजाल, इन्द्र-जाल, इन्द्रजाल, परपंच, परपञ्च, प्रपंच, प्रपञ्च, भव-विलास

କିଛି ଏଭଳି କାର୍ଯ୍ୟ ବା କଥା ଯାହା ପ୍ରକୃତ ବା ସତ୍ୟ ନହେଲେ ମଧ୍ୟ ସତ୍ୟ ଓ ଠିକ୍‌ ବୋଲି ଜଣାପଡ଼େ

ଆମେ ସାଂସାରିକ ମାୟାରେ ଫସି ଯାଇଛୁ ସଂସାରର ମାୟା ଦୀପକୁ ଦେଖିଣ ଭ୍ରମିଭ୍ରମି ପଡ଼େ ନର, କବୀର କହଇ ଗୁରୁ ଧ୍ୟାନ କରି ଶୀଘ୍ର ଏଥିରୁ ଉଦ୍ଧର
ଅବିଦ୍ୟା, ପ୍ରପଞ୍ଚ, ଭବବିଳାସ, ଭବମାୟା, ମାୟା

The principle responsible for the manifestation (and diversity) of the material world that creates conditioning and phenomena for the atma.

Maya makes us (wrongly) believe that our true identity is (merely) our physical body and produces cognition of the material world that keeps us trapped in the samsara.
Maya functions similar to virtual reality goggles which blocks outside reality while keeping us fully engaged.
maya
२. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : धन की अधिष्ठात्री देवी जो विष्णु की पत्नी कही गई हैं।

उदाहरण : लोग धन प्राप्ति के लिए लक्ष्मी की पूजा करते हैं।

पर्यायवाची : अंबुजासना, अब्जवाहना, अब्जा, अब्धिज, अब्धिजा, अमला, अम्बुजासना, इंदिरा, इन्दिरा, , ईं, ईश्वरा, ईश्वरी, कमला, चंचला, जगन्मयी, देवश्री, नारायणी, पद्मगुणा, पद्ममालिनी, पद्महस्ता, पद्मा, पद्मालया, पिंगला, पिङ्गला, भार्गवी, मंगला, रमा, लक्ष्मी, वरवर्णिनी, विष्णुप्रिया, वृषाकपायी, श्रिया, श्री, श्रीप्रदा, सर्वमंगला, सिंधुकन्या, सिंधुजा, सिंधुसुता, सिन्धुकन्या, सिन्धुजा, सिन्धुसुता, हरिप्रिया

ଧନର ଅଧିଷ୍ଠାତ୍ରୀ ଦେବୀ ଯାହାଙ୍କୁ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ପତ୍ନୀ କୁହାଯାଏ

ଲୋକେ ଧନ ପ୍ରାପ୍ତି ନିମନ୍ତେ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କ ପୂଜା କରିଥାନ୍ତି
ଇନ୍ଦିରା, କମଳା, ଚଞ୍ଚଳା, ଜଗନ୍ନମୟୀ, ନାରାୟଣୀ, ପଦ୍ମହସ୍ତା, ପଦ୍ମା, ପଦ୍ମାସନୀ, ପଦ୍ମିନୀ, ବିଷ୍ଣୁପ୍ରିୟା, ରମା, ଲକ୍ଷ୍ମୀ, ଶ୍ରୀ, ସିନ୍ଧୁକନ୍ୟା, ସିନ୍ଧୁଜା, ହରିପ୍ରିୟା

Hindu goddess of fortune and prosperity.

lakshmi
३. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : एक देवी जिन्होंने अनेक असुरों का वध किया और जो आदि शक्ति मानी जाती हैं।

उदाहरण : नवरात्र में लोग जगह-जगह दुर्गा की प्रतिमा स्थापित करते हैं।

पर्यायवाची : अपरा, अपराजिता, अपर्णा, अमृतमालिनी, अष्टभुजा, आदि शक्ति, आदिशक्ति, आद्या, आर्या, इंद्राणी, इड़ा, इन्द्राणी, ईशा, ईशानी, ईसानी, उग्रा, कल्याणी, कालदमनी, कौशिकी, गायत्री, गौतमी, चामुंडा, चामुंडेश्वरी, चामुंडेश्वरी देवी, चामुण्डा, जगदंबा, जगदंबिका, जगदम्बिका, जगन्माता, जगन्मोहिनी, जया, त्रिदशेश्वरी, त्रिनयना, त्रिभुवनसुंदरी, त्रिभुवनसुन्दरी, त्वाष्टी, दुर्गा, देवी, नंदा, नंदिनी, नन्दा, नन्दिनी, नैऋती, परमेश्वरी, पर्वतात्मजा, प्रगल्भा, बहुभुजा, ब्राह्मी, भालचंद्र, भालचन्द्र, भूतनायिका, मंगलचंडिका, मंगलचण्डिका, मंजुनाशी, महाप्रकृति, महामाया, महायोगेश्वरी, महाश्वेता, महिषासुरमर्दिनी, महोग्रा, मातेश्वरी, योगमाता, योगीश्वरी, योगेश्वरी, रेवती, ललिता, वज्रा, वरवर्णिनी, वरालिका, वामदेवी, वार्त्ता, विजया, विश्वकाया, वृषध्वजा, वैष्णवी, शंभुकांता, शताक्षी, शम्भुकान्ता, शांभवी, शाक्री, शाम्भवी, शारदा, शिवसुंदरी, शिवसुन्दरी, शिवा, शिवानी, शुंभघातिनी, शुंभमर्दिनी, शुद्धि, शुभंकरी, शुम्भघातिनी, शुम्भमर्दिनी, सर्वमंगला, सिंहवाहिनी, सौम्या, हयग्रीवा

ଯେଉଁ ଦେବୀ ଅନେକ ଅସୁରଙ୍କୁ ବଧ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଯାହାଙ୍କୁ ଆଦିଶକ୍ତି ବୋଲି ବିଚାର କରାଯାଏ

ଦଶହରାରେ ଲୋକମାନେ ସ୍ଥାନେସ୍ଥାନେ ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ପ୍ରତିମା ସ୍ଥାପନ କରନ୍ତି
ଅପରାଜିତା, ଅପର୍ଣ୍ଣା, ଆଦିଶକ୍ତି, ଜଗଦମ୍ବା, ଜଗନ୍ମୋହିନୀ, ଦଶଭୂଜା, ଦୁର୍ଗା, ଦେବୀ, ପରମେଶ୍ୱରୀ, ମହାମାୟା, ମହିଷାସୁରମର୍ଦ୍ଦିନୀ, ଶାରଦା, ଶିବାନୀ, ସିଂହବାହିନୀ, ସୌମ୍ୟା
४. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : मय दानव की पुत्री।

उदाहरण : माया का विवाह विश्रवा के साथ हुआ था।

ମୟଦାନବର କନ୍ୟା

ମାୟାଙ୍କ ବିବାହ ବିଶ୍ରବାଙ୍କ ସହିତ ହୋଇଥିଲା
ମାୟା

An imaginary being of myth or fable.

mythical being
५. संज्ञा / सजीव / जन्तु / स्तनपायी / व्यक्ति

अर्थ : गौतम बुद्ध की माँ।

उदाहरण : माया देवी शुद्धोदन की पत्नी थीं।

पर्यायवाची : महामाया, माया देवी

ଗୌତମ ବୁଦ୍ଧଙ୍କର ମାଆ

ମାୟା ଦେବୀ ଶୁଦ୍ଧୋଦନଙ୍କର ସ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ
ମହାମାୟା, ମାୟା, ମାୟା ଦେବୀ
६. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : इंद्रवज्रा नामक वर्णवृत्त का एक उपभेद जो इंद्रवज्रा और उपेन्द्रवज्रा के मेल से बनता है।

उदाहरण : माया के दूसरे तथा तीसरे चरण में प्रथम वर्ण लघु होता है।

ଇନ୍ଦ୍ରବଜ୍ରା ବର୍ଣ୍ଣବୃତ୍ତ ଯାହା ଇନ୍ଦ୍ରବର୍ଜା ଏବଂ ଉପେନ୍ଦ୍ରବଜ୍ରାର ମିଳିତରେ ସୃଷ୍ଟ ଗୋଟିଏ ଉପଭେଦ

ମାୟାର ଦ୍ବିତୀୟ ତଥା ତୃତୀୟ ପାଦରେ ପ୍ରଥମ ବର୍ଣ୍ଣ ଲଘୁ ଥାଏ
ମାୟା
७. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म

अर्थ : एक वर्णवृत्त।

उदाहरण : माया के प्रत्येक चरण में क्रम से भगण, तगण, मगण, भगण और एक गुरु वर्ण होता है।

ଗୋଟିଏ ବର୍ନ୍ନବୃତ୍ତ

ମାୟାର ପ୍ରତ୍ୟେକ ପାଦରେ କ୍ରମରେ ଭଗଣ, ତଗଣ, ମଗଣ,ଭଗଣ ଏବଂ ଗୋଟିଏ ଗୁରୁ ବର୍ଣ୍ଣ ଥାଏ
ମାୟା

(prosody) a system of versification.

poetic rhythm, prosody, rhythmic pattern
८. संज्ञा / निर्जीव / स्थान / भौतिक स्थान
    संज्ञा / व्यक्तिवाचक संज्ञा

अर्थ : बिहार का एक पुण्य स्थान।

उदाहरण : गया में लोग पिंडदान करने जाते हैं।

पर्यायवाची : गया, गया शहर, तारकतीर्थ

ବିହାର ବା ମଗଧ ଦେଶର ଗୋଟିଏ ପୁଣ୍ୟ ସ୍ଥାନ

ଲୋକମାନେ ଗୟାକୁ ପିଣ୍ଡଦାନ କରିବାପାଇଁ ଯାଆନ୍ତି
ଗୟା, ଗୟା ସହର

A place of worship hallowed by association with some sacred thing or person.

shrine
९. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / खाद्य
    संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / प्राकृतिक वस्तु
    संज्ञा / भाग

अर्थ : एक प्रकार का आम।

उदाहरण : माया की फसल अच्छी है।

पर्यायवाची : माया आम

ଏକ ପ୍ରକାର ଆମ୍ବ

ମାୟା ଆମ୍ବର ଫସଲ ଭଲ ହୋଇଛି
ମାୟା, ମାୟା ଆମ୍ବ

Large oval tropical fruit having smooth skin, juicy aromatic pulp, and a large hairy seed.

mango
१०. संज्ञा / सजीव / वनस्पति / वृक्ष

अर्थ : माया आम का पेड़।

उदाहरण : माया के लिए यह मिट्टी अच्छी नहीं है।

पर्यायवाची : माया आम

ମାୟା ଆମ୍ବର ଗଛ

ମାୟା ଆମ୍ବଗଛ ନିମନ୍ତେ ଏହି ମାଟି ଭଲ ନୁହେଁ
ମାୟା, ମାୟା ଆମ୍ବଗଛ, ମାୟା ଗଛ

Large evergreen tropical tree cultivated for its large oval fruit.

mangifera indica, mango, mango tree
११. संज्ञा / सजीव / जन्तु / स्तनपायी / व्यक्ति

अर्थ : जन्म देने वाली स्त्री।

उदाहरण : पुत्र कुपुत्र हो सकता है लेकिन माता कभी कुमाता नहीं हो सकती।
मेरी माँ एक साध्वी महिला हैं।

पर्यायवाची : अंबा, अम्बा, अम्मा, अम्माँ, अम्मां, अम्मीं, अल्ला, जननी, जन्मदात्री, धात्री, प्रजायिनी, प्रसू, महतारी, माँ, मां, माई, माता, मातारी, मातृ, मातृका, मादर, मैया, वरारणि, वालिदा, शिफा

ଜନ୍ମ ଦେଉଥିବା ସ୍ତ୍ରୀ

ପୁତ୍ର କୁପୁତ୍ର ହୋଇପାରେ ମାତ୍ର ମା’ କେବେ କୁମାତା ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ ମୋର ମା’ ଜଣେ ସାଧ୍ୱୀ ମହିଳା ଶ୍ୟାମା ଶୀଲାର ସଉତୁଣୀ ମା’
ଜନନୀ, ଜନ୍ମଦାତ୍ରୀ, ବୋଉ, ମାଆ, ମାତା, ମା’

A woman who has given birth to a child (also used as a term of address to your mother).

The mother of three children.
female parent, mother

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।