पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से पालि शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

पालि   संज्ञा

१. संज्ञा / भाग

अर्थ : किसी वस्तु आदि का आगे की ओर निकला हुआ पतला भाग।

उदाहरण : दुर्योधन ने श्रीकृष्ण से कहा कि बिना युद्ध के सूई की नोक के बराबर ज़मीन भी पांडवों को नहीं दूँगा।

पर्यायवाची : अणी, अनी, नोंक, नोक, शिखा, शोशा

କୌଣସି ବସ୍ତୁଆଦିର ଆଗରେ ବାହାରିଥିବା ପତଳା ଅଂଶ

ଦୁର୍ଯୋଧନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କୁ କହିଲେ ଯେ ବିନା ଯୁଦ୍ଧରେ ସେ ଛୁଞ୍ଚିର ଅଗ ପରିମାଣ ଜମି ମଧ୍ୟ ପାଣ୍ଡବମାନଙ୍କୁ ଦେବେନାହିଁ
ଅଗ, ମୁନ

A sharp point (as on the end of a spear).

pike
२. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / शारीरिक वस्तु
    संज्ञा / भाग

अर्थ : कान के नीचे का लटकता हुआ भाग।

उदाहरण : महिलाएँ लोलकी में छिद्र कराकर गहने पहनती हैं।

पर्यायवाची : कर्णपाली, कर्णलता, कर्णलतिका, लुरकी, लोलक, लोलकी, लौ

କାନର ତଳ ଆଡ଼କୁ ଝୁଲିଥିବା ଭାଗ

ମହିଳାମାନେ କାନ ପଟିରେ କଣାକରି ଗହଣା ପିନ୍ଧନ୍ତି
କାନପଟି, କାନଫଳି

The fleshy pendulous part of the external human ear.

ear lobe, earlobe
३. संज्ञा / निर्जीव / स्थान / भौतिक स्थान

अर्थ : किसी प्रदेश या स्थान के चारों ओर के विस्तार का अंतिम स्थान या रेखा।

उदाहरण : भारतीय सीमा पर जवान डटे हुए हैं।

पर्यायवाची : अवच्छेद, अवसान, इयत्ता, दायरा, परिमिति, बाउंड्री, बाउन्ड्री, संधान, सरहद, सिवान, सीमा, हद, हद्द

କୌଣସି ପ୍ରଦେଶ ବା ବସ୍ତୁର ଚାରିଆଡ଼େ ବିସ୍ତାରରେ ଶେଷ ରେଖା ବା ସ୍ଥାନ

ଭାରତୀୟ ସୀମାରେ ଜବାନମାନେ ଠିଆ ହୋଇଛନ୍ତି
ସରହଦ, ସୀମା, ସୀମାରେଖା

The line or plane indicating the limit or extent of something.

bound, boundary, bounds
४. संज्ञा / सजीव / जन्तु / कीट

अर्थ : जूँ के आकार का एक सफेद कीड़ा जो विशेषकर मैले पहनावों में पाया जाता है।

उदाहरण : साफ-सफाई न होने के कारण सिले हुए कपड़ों में चीलर पड़ जाते हैं।

पर्यायवाची : चिल्लड़, चिल्लर, चीलर, चील्लड़

ବିଶେଷକରି ମଇଳା ପୋଷାକରେ ଦେଖା ଯାଉଥିବା ଉକୁଣି ଆକାରର ଗୋଟିଏ ଧଳା ପୋକ

ସଫାସୁତୁରା ନହେବା କାରଣରୁ ସିଲେଇ ହୋଇଥିବାଲୁଗାରେ ଚିଲର ପଡ଼ିଯାଏ
ଚିଲର

Wingless usually flattened bloodsucking insect parasitic on warm-blooded animals.

louse, sucking louse
५. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : किसी वस्तु, व्यक्ति, आदि या उनके गुणों या अच्छी बातों के संबंध में कही हुई आदरसूचक बात।

उदाहरण : प्रशंसा से सभी खुश और प्रोत्साहित होते हैं।

पर्यायवाची : अभिनंदन, अभिनन्दन, अभिवंदन, अभिवन्दन, अभिवादन, अस्तुति, आशंसा, ईडा, तारीफ, तारीफ़, दाद, प्रशंसा, प्रशस्ति, प्रस्तुति, बड़ाई, मनीषा, वाहवाही, व्युष्टि, शंस, शस्ति, शाबाशी, श्लाघा, सराहना, स्तुति

କୌଣସି ବସ୍ତୁ, ବ୍ୟକ୍ତିଆଦିଙ୍କ ଗୁଣ ବା ଭଲ ବ୍ୟବହାର ସମ୍ପର୍କରେ କୁହାଯାଇଥିବା ଆଦରସୂଚକ କଥା

ଗୋପାଳର ବାହାଦୁରୀର ସମସ୍ତେ ପ୍ରଶଂସା କଲେ ଗୋପାଳର ବାହାଦୁରୀ ନିମନ୍ତେ ସମସ୍ତେ ସାବାସୀ ଦେଲେ
ଅଭିନନ୍ଦନ, ଗୁଣକୀର୍ତ୍ତନ, ପ୍ରଶଂସା, ସାଧୁବାଦ, ସାବାସୀ, ସୁଖ୍ୟାତି

An expression of approval and commendation.

He always appreciated praise for his work.
congratulations, extolment, kudos, praise
६. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / बोध

अर्थ : जहाँ तक कोई बात या काम हो सकता हो या होना उचित हो।

उदाहरण : कोई भी काम सीमा के अन्दर रहकर ही करना चाहिए।

पर्यायवाची : अवध, अवधि, इयत्ता, कगार, दायरा, परवान, परिमिति, पारावार, मर्यादा, सीमा, हद, हद्द

କୌଣସି କଥା ବା କାମ ଯେଉଁ ଶେଷ ସ୍ଥାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୋଇପାରେ ବା ହେବା ଉଚିତ୍‌

କୌଣସି କାମ ସୀମା ମଧ୍ୟରେ ରହି କରିବା ଅବଶ୍ୟକ
ଅବଧି, ଗଣ୍ଡି, ଚୌହଦି, ଧାର, ପରିସୀମା, ସୀମା

The point or degree to which something extends.

The extent of the damage.
The full extent of the law.
To a certain extent she was right.
extent
७. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म

अर्थ : किसी तल पर पड़ा हुआ चिह्न।

उदाहरण : कई बार धोने के बाद भी इस कपड़े पर लगा धब्बा नहीं मिटा।

पर्यायवाची : चटका, दाग, दाग़, धब्बा, निशान

କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ଲାଗିଥିବା ବା ପଡ଼ିଥିବା ଚିହ୍ନ

ଅନେକଥର ଧୋଇଲା ପରେ ବି ଏହି ଲୁଗାରେ ଲାଗିଥିବା ଦାଗ ଛାଡ଼ିଲା ନାହିଁ
ଚିହ୍ନ, ଦାଗ, ନିଶାଣ‌

A visible indication made on a surface.

Some previous reader had covered the pages with dozens of marks.
Paw prints were everywhere.
mark, print
८. संज्ञा / भाग

अर्थ : बैठे हुए व्यक्ति के सामने की कमर और घुटनों के बीच का भाग जिसमें बच्चे आदि को लिया जाता है और अधिकतर अपने पेट, सीने आदि से सटाया जाता है।

उदाहरण : माँ बच्ची को गोद में बैठाकर खाना खिला रही है।

पर्यायवाची : अँकवार, अँकोर, अँकोरी, अँकौर, अंक, अंकोर, अंकोरी, अंकौर, अकोर, अकोरी, अङ्क, अवछंग, उछंग, क्रोड़, गोद, गोदी

ଯେତେବେଳେ କୌଣସି ପିଲାଆଦିଙ୍କୁ ଉଠାଇ ଜଙ୍ଘ ଉପରେ ଦୁଇ ହାତରେ ଧରି ବା ସେହିଭଳି ନିଜ ପେଟ, ଛାତିଆଦିରେ ଜାକି ଧରିବାର ଶାରୀରିକ ଅବସ୍ଥା

ମା’ ପିଲାକୁ କୋଳରେ ବସେଇ ଖାଦ୍ୟ ଖୁଆଉଛି
ଅଂକ, କୋଳ, କ୍ରୋଡ଼

The upper side of the thighs of a seated person.

He picked up the little girl and plopped her down in his lap.
lap
९. संज्ञा / अवस्था / भौतिक अवस्था

अर्थ : ऐसी परम्परा जिसमें एक ही प्रकार की वस्तुएँ, व्यक्ति या जीव एक दूसरे के बाद एक सीध में हों।

उदाहरण : राशन की दुकान पर लोगों की पंक्ति लगी हुई थी।
लोग पंगत में बैठकर खा रहे हैं।

पर्यायवाची : अली, अवली, आलि, आवलि, आवली, कतार, क़तार, ताँता, ताँती, तांता, तांती, पंक्ति, पंगत, पंगती, पांत, माल, माला, मालिका, लाइन, शृंखला, श्रेणी, सतर, सिलसिला

ଏଭଳି ପରମ୍ପରା ଯେଉଁଥିରେ ଏକ ପ୍ରକାର ବସ୍ତୁ,ବ୍ୟକ୍ତି ବା ଜୀବ ଜଣେ ଅନ୍ୟ ଜଣଙ୍କ ପଛରେ ସିଧାରେ ରହେ

ସଉଦା ଦୋକାନରେ ଲୋକେ ଧାଡ଼ିରେ ଛିଡ଼ାହୋଇଥାନ୍ତି ଲୋକେ ଧାଡ଼ିରେ ବସି ଖାଉଛନ୍ତି
ଧାଡ଼ି, ଶୃଙ୍ଖଳା, ଶ୍ରେଣୀ

An arrangement of objects or people side by side in a line.

A row of chairs.
row
१०. संज्ञा / भाग

अर्थ : किसी वस्तु का वह भाग जहाँ उसकी लम्बाई या चौड़ाई समाप्त होती है।

उदाहरण : इस थाली का किनारा बहुत ही पतला है।

पर्यायवाची : अवारी, आर, उपांत, किनार, किनारा, कोर, छोर, झालर, सिरा

କୌଣସି ବସ୍ତୁର ସେହି ଭାଗ ଯେଉଁଠାରେ ତାହାର ଲମ୍ବ ବା ଓସାର ସମାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ

ଏ ଥାଳିର ଫନ୍ଦ ବହୁତ ପତଳା
ଉପାନ୍ତ, କଡ଼, ପାଲି, ଫନ୍ଦ

The boundary of a surface.

border, edge
११. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / शारीरिक वस्तु
    संज्ञा / निर्जीव / स्थान / भौतिक स्थान

अर्थ : खड़े हुए मनुष्य के वक्षस्थल और कमर के बीच का वह स्थान जिस पर बच्चों को बैठाकर हाथ के घेरे से सँभाला जाता है।

उदाहरण : यह बच्चा गोद से उतरना ही नहीं चाहता है।

पर्यायवाची : अँकवार, अँकोर, अँकोरी, अँकौर, अंक, अंकोर, अंकोरी, अंकौर, अकोर, अकोरी, अङ्क, अवछंग, उछंग, क्रोड़, गोद, गोदी

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।