पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से चाल शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

चाल   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म

अर्थ : चलने का ढंग।

उदाहरण : तुम यों टेढ़ी-मेढ़ी चाल से क्यों चल रहे हो?

ଚାଲିବାର ଢଙ୍ଗ

ତୁମେ ଏଭଳି ତେଢ଼ିମେଢ଼ି ଚାଲିରେ କାହିଁକି ଚାଲୁଛ
ଚାଲି

Manner of walking.

He had a funny walk.
manner of walking, walk
२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / संकल्पना

अर्थ : वह विचार, प्रथा या क्रम जो बहुत दिनों से प्रायः एक ही रूप में चला आया हो।

उदाहरण : हर समाज की वैवाहिक परंपरा भिन्न होती है।

पर्यायवाची : अनुसार, अवतरणिका, अवतरणी, इतिकर्तव्यता, क़ायदा, कायदा, चलन, दस्तूर, नियम, परंपरा, परम्परा, परिपाटी, प्रथा, युक्ति, रस्म, रस्म रिवाज, रस्म व रिवाज, रस्म-रिवाज, रस्मो रिवाज, रस्मो रिवाज़, रस्मो-रिवाज, रस्मो-रिवाज़, रिवाज, रीति, रीति रस्म, रीति रिवाज, रीति-रस्म, रीति-रिवाज, सिलसिला

ବହୁତ ଦିନରୁ ପ୍ରାୟତଃ ଗୋଟିଏ ରୂପରେ ଚାଲିଆସୁଥିବା ବିଚାର, ପ୍ରଥା ବା କ୍ରମ

ସବୁ ସମାଜର ବୈବାହିକ ପରମ୍ପରା ଭିନ୍ନ
ଚଳଣି, ନିୟମ, ପରମ୍ପରା, ପ୍ରଥା, ରୀତି, ରୀତି-ନୀତି

A specific practice of long standing.

custom, tradition
३. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : शतरंज,ताश चौरस आदि के खेल में, पत्ता या मोहरा दाँव पर रखने या आगे बढ़ाने की क्रिया।

उदाहरण : चाल चलने की आपकी बारी है।

ପଶା, ତାସ ଆଦିର ଖେଳରେ ପତ୍ର ବା ଦାନ ବାଦିରେ ରଖିବା ଆଗକୁ ବଢ଼ିବାର କ୍ରିୟା

ଦାନ ଚଲେଇବା ଆପଣଙ୍କ ପାଳି
ଗୋଟି, ଦାନ

(game) a player's turn to take some action permitted by the rules of the game.

move
४. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : व्यवहार की वह प्रकृति जो लगातार दोहराव से प्राप्त होती है।

उदाहरण : उसे प्रतिदिन सुबह जल्दी जगने की आदत है।

पर्यायवाची : अभ्यास, आदत, चरित्र, टेव, ढब, परन, परनि, बान, सुभाव, स्वभाव

ସେହି ପ୍ରକୃତି ଯାହା ବ୍ୟବହାରର ଲଗାତର ପ୍ରୟାସରେ ମିଳିଥାଏ

ପ୍ରତିଦିନ ସକାଳେ ଜଲ୍‌ଦି ଉଠିବା ତାର ଅଭ୍ୟାସ ଝଗଡ଼ା ଲଗେଇବା ତାହାର ଅଭ୍ୟାସ
ଅଭ୍ୟାସ, ଚରିତ୍ର, ସ୍ୱଭାବ
५. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति
    संज्ञा / समूह

अर्थ : अनेक परिवारों के रहने के लिए बनाई गई आपस में सटी हुई मकानों की कतारें।

उदाहरण : मुम्बई में जगह की कमी के कारण लोग चालों में रहते हैं।

ବହୁ ପରିବାର ରହିବାପାଇଁ ଏକ ଧାଡ଼ିରେ ଲଗାଲଗି ହୋଇ ତିଆରି କରାଯାଇଥିବା ଅନେକ ଘର

ବମ୍ବେରେ ଜାଗା କମ୍‌ କାରଣରୁ ଲୋକେ ଧାଡ଼ିରେ ରହନ୍ତି
ଧାଡ଼ି, ଲାଇନ
६. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : सामाजिक संबंधों में औरों के साथ किया जाने वाला आचरण।

उदाहरण : उसका व्यवहार अच्छा नहीं है।

पर्यायवाची : अचार, आचरण, आचार, आचार व्यवहार, आचार-व्यवहार, चाल-चलन, चाल-ढाल, ढब, तरीकत, तरीक़त, तौर तरीक़ा, तौर तरीका, तौर-तरीक़ा, तौर-तरीका, तौरतरीक़ा, तौरतरीका, बरताव, बर्ताव, बात-व्यवहार, ब्यवहार, रंग-ढंग, रवैया, वतीरा, वर्त्ताव, व्यवहार, शील, सलीक़ा, सलीका, सलूक

ସାମାଜିକ ସମ୍ବନ୍ଧ ଅନୁସାରେ ଅନ୍ୟ ସହିତ କରାଯାଉଥିବା ଆଚରଣ

ତା’ର ବ୍ୟବହାର ଭଲ ନୁହେଁ
ଆଚରଣ, ଆଚାର, ଚାଲିଚଳନ, ବାଗ, ବ୍ୟବହାର, ରଙ୍ଗଢଙ୍ଗ

Manner of acting or controlling yourself.

behavior, behaviour, conduct, doings
७. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति
    संज्ञा / निर्जीव / स्थान / भौतिक स्थान
    संज्ञा / भाग

अर्थ : चूने, कंकड़ आदि से बनी हुई घर की छाजन।

उदाहरण : छत के ऊपर बच्चे खेल रहे हैं।

पर्यायवाची : छत, छत्त

ଚୂନ ଗୋଡ଼ିଆଦିରେ ତିଆରି ହୋଇଥିବା ଘରର ଛାଉଣି ଅଂଶ

ଛାତ ଉପରେ ପିଲାମାନେ ଖେଳୁଛନ୍ତି
ଛାତ

A protective covering that covers or forms the top of a building.

roof
८. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : चलने की क्रिया।

उदाहरण : उसने आगे व्यवधान देखकर गाड़ी की गति को रोकने का प्रयत्न किया।

पर्यायवाची : अमनि, अर्वण, गति, रफ़्तार, रफ्तार

ଚାଲିବା କ୍ରିୟା

ସେ ଶୀଘ୍ର ଗତିରେ କେଉଁଠିକୁ ଯାଉଛି?
ଗତି, ଚାଲି

The act of changing location from one place to another.

Police controlled the motion of the crowd.
The movement of people from the farms to the cities.
His move put him directly in my path.
motion, move, movement
९. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / ज्ञान

अर्थ : प्रति इकाई समय में तय की गई दूरी।

उदाहरण : कार ९० किलोमीटर प्रति घण्टा की गति से चल रही है।

पर्यायवाची : गति, रफ़्तार, रफ्तार, रविश, वेग

ପ୍ରତି ଏକକ ସମୟରେ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ କରାଯାଇଥିବା ଦୂରତା

କାର ୫୦ କିଲୋମିଟର ଗତିରେ ଯାଉଛି
ଗତି, ବେଗ

Distance travelled per unit time.

speed, velocity
१०. संज्ञा / निर्जीव / घटना / सामाजिक घटना

अर्थ : उत्सव, त्योहार आदि पर या किसी अन्य कारण से किसी स्थान पर बहुत से लोगों के आते-जाते रहने की क्रिया, अवस्था या भाव।

उदाहरण : मुहल्ले में चहल-पहल देखकर हम समझ गये की आज कोई उत्सव है।

पर्यायवाची : अबादानी, आबादानी, आवादानी, गहमा-गहमी, गहमागहमी, चहल पहल, चहल-पहल, चहलपहल, धूम, धूम धड़क्का, धूम-धड़क्का, धूम-धाम, धूमधड़क्का, धूमधाम, रौनक, रौनक़

ଉତ୍ସବ ଆଦିରେ ହେଉଥିବା ଆନନ୍ଦ ସମାବେଶ

ସାହିରେ ଗହଳଚହଳ ଦେଖି ଆମେ ବୁଝିଗଲୁ ଯେ ଆଜି କୌଣସି ଉତ୍ସବ ପାଳିତହେଉଛି ବିବାହ ଉତ୍ସବରେ ବହୁତ ଗହଳିଚହଳି ହୁଏ
ଗହଳଚହଳ, ଗହଳିଚହଳି
११. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पक्षी

अर्थ : एक प्रकार की चिड़िया जिसका गला और पंख नीले होते हैं।

उदाहरण : दशहरे के दिन नीलकंठ देखना शुभ माना जाता है।

पर्यायवाची : कालकंठ, कालकण्ठ, चाष, चाषपक्षी, तोकक, नीलकंठ, पुण्यदर्शन, शकुंत, शकुन्त, स्वर्णचूड़, स्वर्णचूड़क, स्वर्णशिख

ଯେଉଁ ପକ୍ଷୀର ଗଳା ଏବଂ ପକ୍ଷ ନୀଳ ହୋଇଥାଏ

ଦଶହରା ଦିନ ନୀଳକଣ୍ଠ ଦେଖିବା ଶୁଭ ବୋଲି ବିଚାର କରାଯାଏ
ନୀଳକଣ୍ଠ
१२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कला
    संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : कुश्ती में विपक्षी को हराने या दबाने के लिए काम में लाई जानेवाली युक्ति।

उदाहरण : उसने एक ही दाँव में मोटे पहलवान को चित्त कर दिया।

पर्यायवाची : दाँव, दाव, दावँ, पेंच, पेच

କୁସ୍ତିରେ ବିପକ୍ଷକୁ ହରାଇବାପାଇଁ ବା ଦବାଇବାପାଇଁ କାମରେ ଅଣାଯାଉଥିବା କୌଶଳ

ସେ ମୋଟା ପହଲିମାନକୁ ଗୋଟିଏ ପେଚରେ ଚିତ୍‌କରିଦେଲା
ଚାଲ, ଦାବ, ପେଚ

A move made to gain a tactical end.

maneuver, manoeuvre, tactical maneuver, tactical manoeuvre
१३. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : घर की फूस आदि की छाजन।

उदाहरण : बरसात में छप्पर से पानी टपकने लगा।

पर्यायवाची : आगर, छप्पर, छाजन, छान, छानी, टप्पर

ଘରକୁ କୁଟାଆଦିରେ ଛାଉଣି

ବର୍ଷାରେ ଛପରରୁ ପାଣି ଗଳିବାକୁ ଲାଗିଲା
ଛପର, ଛାଉଣି

A house roof made with a plant material (as straw).

thatch, thatched roof
१४. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : कामयाबी पाने के लिए चालाकीपूर्वक लगाई जाने वाली युक्ति।

उदाहरण : उसने दाँव-पेच करके अध्यक्ष की कुर्सी हथिया ली।
मैं उसकी चाल समझ न सका।

पर्यायवाची : उठा पटक, उठा-पटक, उठापटक, एँच पेंच, एँच पेच, एँच-पेंच, एँच-पेच, एँचपेंच, एँचपेच, छक्का पंजा, छक्का-पंजा, दाँव पेंच, दाँव पेच, दाँव-पेंच, दाँव-पेच, पेंच, पेच

ସଫଳତା ପାଇବା ନିମନ୍ତେ ଚାଲାକି କରି ଦିଆଯାଇଥିବା ଯୁକ୍ତି

ସେ ମାରପେଞ୍ଚ କରି ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଆସନ ହାସଲ କରିନେଲା ମୁଁ ତାର ଚାଲ୍‌ ବୁଝିପାରିଲି ନାହିଁ
ଚାଲ୍‌, ମାରପେଞ୍ଚ

A maneuver in a game or conversation.

gambit, ploy, stratagem
१५. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / समय / अवधि

अर्थ : कहीं से चलने या प्रस्थान करने के लिए स्थिर किया हुआ दिन या मुहूर्त।

उदाहरण : दादी हमेशा चाल के अनुसार ही कहीँ आती-जाती हैं।

पर्यायवाची : चाला

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।