पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से प्रवण शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

प्रवण   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / स्थान / भौतिक स्थान

अर्थ : वह जगह जो बराबर नीची होती चली गयी हो।

उदाहरण : ढाल पर पहुँचते ही मैंने साइकिल का पैडल मारना बंद कर दिया।

पर्यायवाची : उतराई, उतार, उतारू, ढलवाँ, ढलाई, ढलान, ढलाव, ढलुआ, ढलुवाँ, ढाल, ढालवाँ, ढालू, धँसान, धंसान, निचान, रपट, रपटा, रपट्टा

ଯେଉଁ ଜାଗା ତଳଆଡ଼କୁ ଗଡ଼ାଣିଆ ହୋଇଥାଏ

ଗଡ଼ାଣି ସ୍ଥାନରେ ପହଞ୍ଚିଲାପରେ ମୁଁ ସାଇକେଲରେ ପେଡ଼ାଲ ମାରିବା ବନ୍ଦ କରିଦେଲି
ଗଡ଼ାଣି, ଢାଲୁ

A downward slope or bend.

declension, declination, decline, declivity, descent, downslope, fall
२. संज्ञा / निर्जीव / स्थान / भौतिक स्थान

अर्थ : वह स्थान जहाँ चार रास्ते मिलते हों।

उदाहरण : वह बीच चौराहे पर खड़े होकर भाषण दे रहा था।

पर्यायवाची : चतुष्पथ, चौक, चौमुहानी, चौरस्ता, चौराहा, चौहट्टा

ଯେଉଁ ଜାଗାରେ ଚାରିଟି ରାସ୍ତା ମିଶିଥାଏ

ସେ ଚାରିଛକ ମଝିରେ ଠିଆହୋଇ ଭାଷଣ ଦେଉଥିଲେ
ଚାରିଛକ, ଚୌକ, ଚୌମୁହାଣି, ଚୌରାସ୍ତା

A junction where one street or road crosses another.

carrefour, crossing, crossroad, crossway, intersection

प्रवण   विशेषण

१. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जिसमें ढाल हो।

उदाहरण : ढलवाँ जमीन पर पानी नहीं ठहरता।

पर्यायवाची : आपाती, उतारू, ढरारा, ढलवाँ, ढलाऊ, ढलुआ, ढलुवाँ, ढालवाँ, ढालुआँ, ढालू, सलामी

ଯେଉଁଥିରେ ଢାଲୁ ଅଛି

ଢାଲୁ ଜମିରେ ପାଣି ଅଟକେ ନାହିଁ
ଢାଲୁ, ଢାଲୁଆ

Having a slanting form or direction.

An area of gently sloping hills.
A room with a sloping ceiling.
sloping
२. विशेषण / विवरणात्मक / अवस्थासूचक

अर्थ : झुका हुआ या नत हुआ।

उदाहरण : फलों से अवनत डालियाँ धरती को चूम रही हैं।

पर्यायवाची : अवनत, अवाग्र, आनत, झुका हुआ, नत

ଯାହା ଝୁଙ୍କିବା ଅବସ୍ଥାରେ ଥାଏ

ଫଳରେ ନଇଁଥିବା ଡାଳଟି ଭୂଇଁକୁ ଛୁଉଁଥିଲା
ଅବନତ, ନଇଁଥିବା
३. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो किसी कार्य या विषय में लीन या पूरी तरह से लगा हुआ हो।

उदाहरण : पूजा में तल्लीन माताजी किसी तरह का व्यवधान नहीं चाहती।

पर्यायवाची : अंतर्लीन, अनुरक्त, अनुरत, अनुसंरक्त, अन्तर्लीन, अभिनिविष्ट, अवगाहित, डूबा, डूबा हुआ, तदाकार, तन्मय, तल्लीन, दत्तचित्त, निमग्न, निरत, मगन, मग्न, मशग़ूल, मशगूल, मस्त, रत, लिप्त, लीन, विभोर, संसक्त, सन्नद्ध

ଯିଏ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟ ବା ବିଷୟରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ଲୀନ ହେଇଯାଇଥାଏ ବା ପୂରା ଲାଗିଯାଇଥାଏ

ସେ ପୂଜାରେ ତଲ୍ଲୀନ ହୋଇଯାଇଛନ୍ତି
ଅନ୍ତର୍ଲୀନ, ଅଭିନିବିଷ୍ଟ, ତନ୍ମୟ, ତଲ୍ଲୀନ, ନିମଗ୍ନ, ମଗ୍ନ, ମସଗୁଲ୍‌, ଲୀନ

Giving or marked by complete attention to.

That engrossed look or rapt delight.
Enwrapped in dreams.
So intent on this fantastic...narrative that she hardly stirred.
Rapt with wonder.
Wrapped in thought.
absorbed, captive, engrossed, enwrapped, intent, wrapped
४. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जिसमें नम्रता हो।

उदाहरण : हनुमान ने विनम्र भाव से सर झुका लिया।

पर्यायवाची : अनुनीत, अवाग्र, आजिज, आजिज़, आनत, नम्र, निभृत, प्रणत, विनम्र, विनययुक्त, विनयशील, विनयी, विनीत, व्रीड़ित, व्रीडित

ଯାହାଠାରେ ନମ୍ରତା ଅଛି

ହନୁମାନ ବିନମ୍ର ଭାବରେ ଶିର ନତ କଲେ
ନମ୍ର, ବିନମ୍ର, ବିନୀତ, ବିନୟଯୁକ୍ତ, ବିନୟଶୀଳ, ବିନୟୀ
५. विशेषण / विवरणात्मक / अवस्थासूचक

अर्थ : जो किसी के अनुरूप या मुआफिक हो।

उदाहरण : आपके अनुकूल कर्म करना मेरे वश में नहीं है।
उसका काम मुझे रास आता है।

पर्यायवाची : अनुकूल, अनुगत, अनुरूप, अनुसर, अनुसार, अविरुद्ध, अविरोधी, माफ़िक, माफिक, माफिक़, मुआफ़िक़, मुआफिक, मुताबिक, मुताबिक़, मुताबिक़, मुवाफिक, रास

ଯାହା କାହାରି ଅନୁରୂପ ବା ସାଦୃଶ୍ୟ

ଆପଣଙ୍କ ସଦୃଶ କାମ କରିବା ମୋ କ୍ଷମତା ମଧ୍ୟରେ ନାହିଁ ତାହାର କାମ ମୋତେ ଅନୁକୂଳ ହେଉଛି
ଅନୁକୂଳ, ଅନୁରୂପ, ଅନୁସାର, ପରି, ମୁତାବିକ, ସଦୃଶ, ସପକ୍ଷ
६. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो जिज्ञासा करता हो या जानने की इच्छा रखता हो।

उदाहरण : गुरुजी हर्षित होकर जिज्ञासु शिष्यों के प्रश्नों का उत्तर दे रहे थे।

पर्यायवाची : आतुर, उत्सुक, जिज्ञासु

ଯେ ଜିଜ୍ଞାସା କରେ ବା ଯାହାର ଜାଣିବାର ଇଚ୍ଛା ଥାଏ

ଗୁରୁଜୀ ଆନନ୍ଦିତ ହୋଇ ଜିଜ୍ଞାସୁ ଶିଷ୍ୟମାନଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର ଦେଉଥିଲେ
ଉତ୍ସୁକ, ଜିଜ୍ଞାସୁ
७. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो बड़े दिल वाला हो।

उदाहरण : उदार राजा अपना राजपाट दान कर वन को चला गया।

पर्यायवाची : अकृपण, उदार, उदारचरित, उदारचित्त, उदारचेता, उदारमना, दरियादिल, दिलदरिया, दिलदार, दिलवाला, विशालहृदय, हृदयिक, हृदयी

ଯାହାର ହୃଦୟ ବଡ଼

ଉଦାର ରାଜା ନିଜର ରାଜସିଂହାସନ ଓ ରାଜ୍ୟ ଦାନ କରି ବଣକୁ ଚାଲିଗଲେ
ଉଦାର, ଉଦାରଚିତ୍ତ, ଉଦାରମନା, ବିଶାଳହୃଦୟ, ହୃଦୟବାନ

Generous and understanding and tolerant.

A heart big enough to hold no grudges.
That's very big of you to be so forgiving.
A large and generous spirit.
A large heart.
Magnanimous toward his enemies.
big, large, magnanimous
८. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : रूढ़ियों में सुधार चाहनेवाला तथा प्रगतिशील विचारों का समर्थक।

उदाहरण : समाज को उदारवादी व्यक्तियों की जरुरत है।

पर्यायवाची : उदार, उदारतावादी, उदारमनस्क, उदारवादी, औदार्यवादी, पुरोगामी

ରକ୍ଷଣଶୀଳତାରୁ ମୁକ୍ତି ଚାହୁଁଥିବା ତଥା ପ୍ରଗତିଶୀଳ ବିଚାରର ସମର୍ଥକ

ସମାଜରେ ଉଦାରତାବାଦୀ ଲୋକମାନଙ୍କର ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି
ଉଦାର, ଉଦାରତାବାଦୀ, ଉଦାରବାଦୀ

Tolerant of change. Not bound by authoritarianism, orthodoxy, or tradition.

liberal
९. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो किसी कार्य को करने में विशेष योग्यता रखता हो।

उदाहरण : धनुर्विद्या में प्रवीण अर्जुन ने तेल में मछली की परछाईं देखकर उसकी आँख पर निशाना लगाया।

पर्यायवाची : अभिज्ञ, अभ्यस्त, अभ्यासी, अवसित, आकर, आगर, आढ़, आप्त, करतबिया, करतबी, कर्मदक्ष, क़ाबिल, कार्यकुशल, कुशल, दक्ष, धौंताल, निपुण, निष्णात, पका, पक्का, पटु, परिपक्व, पारंगत, प्रवीण, मँजा, मँजा हुआ, मँझा, मँझा हुआ, मंजा, मंजा हुआ, मंझा, मंझा हुआ, माहिर, विचक्षण, शातिर, संसिद्ध, सिद्धहस्त, होशियार

କୌଣସି କାମ କରିବାପାଇଁ ଯାହାର ଯୋଗ୍ୟତା ଅଛି

ଅର୍ଜୁନ ଧନୁର୍ବିଦ୍ୟାରେ ପ୍ରବୀଣ ଥିଲେ
କୁଶଳୀ, ପକ୍କା, ପଟୁ, ପ୍ରବୀଣ, ବିଚକ୍ଷଣ, ସିଦ୍ଧହସ୍ତ

Highly skilled.

An accomplished pianist.
A complete musician.
accomplished, complete
१०. विशेषण / विवरणात्मक / आकृतिसूचक

अर्थ : अधिक विस्तार वाला।

उदाहरण : लम्बा रास्ता तय करते-करते बच्चे थक गये।

पर्यायवाची : दीर्घ, लंब, लंबा, लम्ब, लम्बा

ଅଧିକ ବିସ୍ତାରର

ଲମ୍ବା ରାସ୍ତା ଅତିକ୍ରମ କରୁକରୁ ପିଲାମାନେ ଥକିଗଲେ
ଦୀର୍ଘ, ଲମ୍ବା
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।