पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से सङ्कुल शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

सङ्कुल   विशेषण

१. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो पूरी तरह से पूर्ण या भरा हुआ हो या जिसमें कोई कमी न हो।

उदाहरण : लालाजी का घर धन-धान्य से परिपूर्ण है।
सेठजी का जन्म धन-धान्य से परिपूर्ण घर में हुआ था।

पर्यायवाची : अभिपूर्ण, अरहित, अवपूर्ण, अशून्य, आपूर्ण, परिपूरित, परिपूर्ण, पूरित, पूर्ण, भरा हुआ, भरा-पूरा, भरापूरा, मुकम्मल, शाद, संकुल

ଯାହା ପୂରାପୂରି ପୂର୍ଣ୍ଣ ବା ଭରାହୋଇଛି କିମ୍ବା ଯେଉଁଥିରେ କିଛି କମ୍‌ ନାହିଁ

ଲାଲାଜୀଙ୍କ ଘର ଧନଧାନ୍ୟରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସେଠଜୀଙ୍କ ଜନ୍ମ ଧନ-ଧାନ୍ୟ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଘରେ ହୋଇଥିଲା
ପରିପୂରିତ, ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ, ପୂର୍ଣ୍ଣ, ଭରପୂର, ଭରା

Completed to perfection.

fulfilled
२. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो कम चौड़ा हो।

उदाहरण : वाराणसी सँकरी गलियों की नगरी है।

पर्यायवाची : अर्मक, अविस्तीर्ण, अविस्तृत, तंग, पतला, विस्तारहीन, सँकरा, संकीर्ण, संकुचित, संकुल, सकरा

ଯାହା କମ୍‌ ଚଉଡା

ବାରାଣସୀ ସଂର୍କୀର୍ଣ୍ଣ ଗଳିର ନଗରୀ
ବିସ୍ତାରହୀନ, ସଂଙ୍କୁଚିତ, ସଂର୍କୀର୍ଣ୍ଣ

Not wide.

A narrow bridge.
A narrow line across the page.
narrow

सङ्कुल   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : शत्रुतावश दो दलों के बीच हथियारों से की जाने वाली लड़ाई।

उदाहरण : महाभारत का युद्ध अठारह दिनों तक चला था।
समर शेष है, नहीं पाप का भागी केवल व्याध। जो तटस्थ हैं, समय लिखेगा उनके भी अपराध। - रामधारी सिंह 'दिनकर'

पर्यायवाची : अजूह, अनीक, अभेड़ा, अभेरा, अभ्यागम, आकारीठ, आजि, आयोधन, आहर, आहव, कंदल, जंग, पुष्कर, पैकार, प्रतिदारण, प्रसर, प्रहरण, भर, मृध, युद्ध, योधन, रण, लड़ाई, वराक, वाज, विशसन, वृजन, वृत्रतूर्य, संकुल, संग्राम, समर, स्कंध, स्कन्ध

ଶତ୍ରୁତା ଯୋଗୁଁ ଦୁଇ ଦଳ ମଧ୍ୟରେ ହତିଆର ସାହାଯ୍ୟରେ କରାଯାଉଥିବା ଲଢ଼େଇ

ମହାଭାରତ ଯୁଦ୍ଧ ଅଠର ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିଥିଲା
କନ୍ଦଳ, ଝଗଡ଼ା, ଯୁଦ୍ଧ, ରଣ, ଲଢ଼ାଇ, ସଂଗ୍ରାମ, ସମର

The waging of armed conflict against an enemy.

Thousands of people were killed in the war.
war, warfare
२. संज्ञा / अवस्था / भौतिक अवस्था
    संज्ञा / समूह

अर्थ : एक स्थान पर उपस्थित एक से अधिक मनुष्य, पशु आदि जो एक इकाई के रूप में माने जाएँ।

उदाहरण : खेतों को पशुओं का समुदाय तहस-नहस कर रहा है।

पर्यायवाची : अवली, खेढ़ा, गण, गुट, गुट्ट, ग्रुप, घटा, जंतु समूह, जन्तु समूह, जात, झँडूला, झुंड, झुण्ड, दल, निकर, निकुरंब, निकुरम्ब, पलटन, पल्टन, फ़ौज, फौज, बेड़ा, माल, यूथ, वृंद, वृन्द, संकुल, संघात, संभार, सङ्घात, समुदाय, समूह, सम्भार, स्कंध, स्कन्ध

ଏକ ସ୍ଥାନରେ ଉପସ୍ଥିତ ବା ଏକରୁ ଅଧିକ ଲୋକ, ପଶୁ ଯାହାଙ୍କୁ ଏକ ଏକକ ରୂପେ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ

ଚାଷଜମିକୁ ପଶୁଗୋଠ ନଷ୍ଟଭ୍ରଷ୍ଟ କରିଦେଉଛି
ଗଣ, ଗୋଠ, ଦଳ, ପଲ, ବୃନ୍ଦ, ଯୂଥ, ସମୁଦାୟ, ସମୂହ

A large indefinite number.

A battalion of ants.
A multitude of TV antennas.
A plurality of religions.
battalion, large number, multitude, pack, plurality
३. संज्ञा / समूह

अर्थ : एक स्थान पर एक ही समय में होने वाला बहुत से लोगों आदि का जमाव।

उदाहरण : चुनाव के दौरान जगह-जगह लोगों की भीड़ दिखाई देती है।

पर्यायवाची : अंबोह, जमघट, जमाव, जमावड़ा, ठट, ठठ, बहीर, भीड़, भीड़ भाड़, भीड़-भाड़, भीड़भाड़, भौसा, मजमा, मेला, वेणी, संकुल, समायोग, हुजूम

ଏକ ସମୟରେ ଗୋଟିଏ ଜାଗାରେ ହେଉଥିବା ବହୁତ ଲୋକଙ୍କ ସମାଗମ

ନିର୍ବାଚନ ସମୟରେ ଜାଗା ଜାଗାରେ ଲୋକଙ୍କର ଭିଡ଼ ଦେଖାଯାଏ
ଗହଳି, ଭିଡ଼, ଭିଡ଼ ଭାଡ଼, ମେଳା

A large number of things or people considered together.

A crowd of insects assembled around the flowers.
crowd
४. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : परस्पर संबद्ध या एक -दूसरे से जुड़ी हुई संरचनाओं से बनी एक पूरी संरचना (भवन आदि)।

उदाहरण : आज-कल शहरों में संकुलों की संख्या बढ़ती जा रही है।

पर्यायवाची : काम्प्लेक्स, कॉम्प्लेक्स, संकुल

ପରସ୍ପରର ସମ୍ବନ୍ଧ ବା ଗୋଟିଏ ଜିନିଷର ଅନ୍ୟଟିସହ ଯୋଡି ହୋଇଥିବା ସରଞ୍ଚନାରୁ ଗଠିତ ଏକ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ସରଞ୍ଚନା (ଭବନ ଆଦି)

ଆଜିକାଲି ସହର ଗୁଡିକରେ କମ୍ପ୍ଲେକ୍ସର ସଂଖ୍ୟା ବଢ଼ିଚାଲିଛି
କମ୍ପ୍ଲେକ୍ସ

A whole structure (as a building) made up of interconnected or related structures.

building complex, complex
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।