पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से पूर्व शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

पूर्व   संज्ञा, पुल्लिंग, तत्सम

व्युत्पत्ति : [ √पूर्व् (निवास) + अच् ]

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / संकल्पना

अर्थ : वह दिशा जहाँ से सूर्य निकलता है।

उदाहरण : भारत के पूर्व में बंगाल की खाड़ी है।

पर्यायवाची : आगमना, उगमन, जुहु, पूरब, पूर्व दिशा, प्राची, माघवती

ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉଦୟ ହେଉଥିବା ଦିଗ

ଭାରତର ପୂର୍ବରେ ବଙ୍ଗୋପସାଗର
ପୂର୍ବ, ପୂର୍ବ କୋଣ, ପୂର୍ବ ଦିଗ, ପୂର୍ବ ଦିଶା

The cardinal compass point that is at 90 degrees.

due east, e, east, eastward
२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / बोध

अर्थ : * दिक्सूचक-यंत्र का वह प्रधान बिन्दु जो नब्बे डिग्री पर होता है।

उदाहरण : पूर्व हमेशा पूर्व दिशा की ओर ही होता है।

पर्यायवाची : पूरब

ଯେଉଁ ପ୍ରଧାନ ଦିଗସୂଚକ ବିନ୍ଦୁ ନବେ ଡିଗ୍ରୀ ଉପରେ ହୋଇଥାଏ

ପୂର୍ବ ସର୍ବଦା ପୂର୍ବ ଦିଗଆଡ଼କୁ ହିଁ ହୋଇଥାଏ
ପୂର୍ବ

The cardinal compass point that is at 90 degrees.

due east, e, east, eastward
३. संज्ञा / समूह

अर्थ : * एशिया के देश।

उदाहरण : वह समय भी आएगा जब भारत पूर्वी देशों का प्रतिनिधित्व करेगा।

पर्यायवाची : ईस्ट, एशियाई देश, एशियाई राष्ट्र, पूर्वी देश, पूर्वी राष्ट्र

ଏସିଆର ଦେଶ

ସେ ସମୟ ମଧ୍ୟ ଆସିବ ଯେତେବେଳେ ଭାରତ ପୂର୍ବରେ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରିବ
ପୂର୍ବ, ପୂର୍ବରାଷ୍ଟ୍ର

The countries of Asia.

east, orient

पूर्व   विशेषण, तत्सम

व्युत्पत्ति : [ पूर्व् + अच् ]

१. विशेषण / विवरणात्मक / अवस्थासूचक

अर्थ : समय या क्रम की दृष्टि से पहले का या जो वर्तमान में न हो।

उदाहरण : पूर्व भारत और आज के भारत में काफी अंतर है।
मेरा पिछला घर बड़ा था।

पर्यायवाची : 1ला, उत्तर, पहला, पहले का, पाछिल, पिछला, पुराना, पूर्ववर्ती, विगत, १ला

ସମୟ ବା କ୍ରମ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଯାହା ପୂର୍ବର

ପୂର୍ବ ଭାରତ ଓ ଆଜିର ଭାରତ ମଧ୍ୟରେ ଅନେକ ତଫାତ୍ ଅଛି ମୋର ପୂର୍ବ ଘର ବଡ଼ ଥିଲା
ପୁରୁଣା, ପୂର୍ବ, ପ୍ରଥମ

Belonging to some prior time.

Erstwhile friend.
Our former glory.
The once capital of the state.
Her quondam lover.
erstwhile, former, old, one-time, onetime, quondam, sometime
२. विशेषण / विवरणात्मक / दिशासूचक

अर्थ : पूरब का या पूरब से संबंधित।

उदाहरण : भारत का पूर्वी क्षेत्र भी कृषि की दृष्टि से ठीक है।

पर्यायवाची : पूरब, पूरबी, पूर्वी, पूर्वीय, प्राच्य

ପୂର୍ବର କିମ୍ବା ପୂର୍ବ ସହିତ ସଂବନ୍ଧିତ

ଭାରତର ପୂର୍ବୀୟ କ୍ଷେତ୍ର କୃଷି ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଭଲ
ପୂର୍ବୀୟ, ପ୍ରାଚ୍ୟ

Lying toward or situated in the east.

The eastern end of the island.
eastern
३. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : आरंभ का या पहले का या किसी समय या घटना आदि के आरम्भ के समय का।

उदाहरण : वह अनुष्ठान की आरंभिक तैयारी में लगा हुआ है।

पर्यायवाची : आदि, आदिम, आद्य, आरंभिक, आरंभी, आरम्भिक, आरम्भी, इब्तिदाई, प्राथमिक, प्रारंभिक, प्रारम्भिक, शुरुआती, शुरुवाती

କୌଣସି ସମୟ ବା ଘଟଣାଆଦିର ଆରମ୍ଭ ସମୟ ବା ଆରମ୍ଭର ବା ପ୍ରଥମର

ସେ ଅନୁଷ୍ଠାନର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପ୍ରସ୍ତୁତିରେ ଲାଗିଛି ଏ ପରିଯୋଜନାଟି ଏବେ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଅବସ୍ଥାରେ ରହିଛି
ଅଦ୍ୟ, ଆଦ୍ୟ, ଆରମ୍ଭ, ପ୍ରାଥମିକ, ପ୍ରାରମ୍ଭିକ

First or beginning.

The memorable opening bars of Beethoven's Fifth.
The play's opening scene.
opening
४. विशेषण / संबंधसूचक

अर्थ : जो पहले किसी कारण से उस पद पर रह चुका हो,पर अब किसी कारण से उस पद पर न हो।

उदाहरण : आज की सभा में कई भूतपूर्व मंत्री भी भाग लेंगे।

पर्यायवाची : अयथापूर्व, पूर्ववर्ती, भूतपूर्व

କୌଣସି କାରଣରୁ ଯିଏ ପ୍ରଥମେ ଗୋଟିଏ ପଦରେ ଥିଲେ କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ସେହି ପଦରେ ନାହାନ୍ତି

ଆଜିର ସଭାରେ କେତେ ଭୂତପୂର୍ବ ମନ୍ତ୍ରୀ ମଧ୍ୟ ଭାଗନେବେ
ପୂର୍ବ, ପୂର୍ବତନ, ଭୂତପୂର୍ବ

(used especially of persons) of the immediate past.

The former president.
Our late President is still very active.
The previous occupant of the White House.
former, late, previous
५. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो आगे का हो या आगे की ओर का।

उदाहरण : इस वाहन का अग्र भाग टूट गया है।

पर्यायवाची : अगला, अगाऊ, अग्र, अग्रवर्ती, अग्रिम, आगे का, सामने का

ଯିଏ ଆଗରେ ବା ଆଗ ଆଡ଼କୁ ଅଛି

ଏହି ଯାନର ଆଗପଟ ଭାଙ୍ଗିଯାଇଛି
ଅଗ୍ର, ଅଗ୍ରବର୍ତ୍ତୀ, ଆଗ, ଆଗପଟ, ପୂର୍ବପଟ, ସାମ୍ନା

Of or near the head end or toward the front plane of a body.

anterior

पूर्व   क्रिया-विशेषण

१. क्रिया विशेषण / समयसूचक

अर्थ : शुरू में।

उदाहरण : किसी भी धार्मिक अनुष्ठान में सर्वप्रथम गणेश जी की पूजा होती है।

पर्यायवाची : आदि में, आरंभ में, आरंभतः, आरम्भ में, आरम्भतः, पहले, प्रथम, प्रथमतः, प्रारंभ में, प्रारम्भ में, शुरुआत में, शुरुवात में, शुरू में, सबसे पहले, सर्वप्रथम

ଆରମ୍ଭରେ

ଯେକୌଣସି ଧାର୍ମିକ ଅନୁଷ୍ଠାନରେ ସର୍ବ ପ୍ରଥମେ ଗଣେଶଙ୍କୁ ପୂଜା କରାଯାଏ
ଆରମ୍ଭରେ, ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ପ୍ରଥମରେ, ସର୍ବପ୍ରଥମେ

२. क्रिया विशेषण

अर्थ : काल, घटना, स्थिति आदि के क्रम के विचार से आगे या पूर्व।

उदाहरण : उनके मकान के पहले एक पुल पड़ता है।

पर्यायवाची : पहले

Before another in time, space, or importance.

I was here first.
Let's do this job first.
first
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।