पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से प्रवृत्त शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

प्रवृत्त   विशेषण

१. विशेषण / विवरणात्मक / कार्यसूचक

अर्थ : जिसमें प्रवाह हो या जो बह रहा हो।

उदाहरण : प्रवाहित जल में रोगों के कीटाणु नहीं पनप पाते।

पर्यायवाची : आस्राव, गतिमान, गतिशील, परिष्यंदी, परिष्यन्दी, प्रवाहमय, प्रवाहशील, प्रवाहित, प्रवाही, बहता, बहता हुआ

ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରବାହ ଅଛି ବା ଯାହା ବହିଚାଲିଛି

ପ୍ରବାହିତ ଜଳରେ ରୋଗଜୀବାଣୁ ବଢ଼ିପାରନ୍ତି ନାହିଁ
ଗତିମାନ, ଗତିଶୀଳ, ପ୍ରବାହମାନ, ପ୍ରବାହଶୀଳ, ପ୍ରବାହିତ, ବହିଯାଉଥିବା

Designed or arranged to offer the least resistant to fluid flow.

A streamlined convertible.
aerodynamic, flowing, sleek, streamlined
२. विशेषण / विवरणात्मक / अवस्थासूचक

अर्थ : जो पहले न रहा हो, और अभी हाल में अस्तित्व में आया अथवा प्रकट हुआ हो।

उदाहरण : यह गंदगी से पैदा बीमारी है।

पर्यायवाची : उत्पन्न, उत्पन्न हुआ, उपजा, उपजा हुआ, जन्मा, जन्मा हुआ, जात, पैदा, पैदा हुआ

३. विशेषण / विवरणात्मक / कार्यसूचक

अर्थ : जो चल रहा हो या जिसकी शुरुवात हुई हो या की गई हो।

उदाहरण : कुछ बाधाओं के कारण शुरू काम को बीच में ही रोकना पड़ा।

पर्यायवाची : आरंभिक, आरब्ध, आरम्भिक, प्रवर्तित, प्रवर्त्तित, प्रारंभिक, प्रारम्भिक, शुरू

ଯାହା ଚାଲୁଛି ବା ଯାହାର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି ବା କରାଯାଇଛି

କେତେକ ଅସୁବିଧାଯୋଗୁଁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା କାମ ମଝିରୁ ହିଁ ରୋକିବାକୁ ପଡ଼ିଲା
ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା, ଆରମ୍ଭିକ, ପ୍ରାରମ୍ଭିକ
४. विशेषण / विवरणात्मक / आकृतिसूचक

अर्थ : वृत्त या चक्र के आकार का।

उदाहरण : बच्चा दीवार पर गोल आकृति बना रहा है।

पर्यायवाची : कुंडलाकार, कुण्डलाकार, गोल, गोलाकार, चंद्राकार, चक्राकार, चन्द्राकार, मंडलाकार, वर्तुल, वर्तुलाकार, वृत्ताकार

ବୃତ୍ତ ବା ଚକ୍ର ଆକାରର

ପିଲା କାନ୍ଥ ଉପରେ ଗୋଲ ଆକୃତି ବନାଉଛି
ଗୋଲ, ଚକ୍ରାକାର, ବର୍ତ୍ତୁଳ, ବୃତ୍ତାକାର, ମଣ୍ଡଳାକାର
५. संज्ञा / अवस्था

अर्थ : किसी कार्य को करने के लिए तैयार।

उदाहरण : मंजुला किसी भी काम को करने के लिए हमेशा तत्पर रहती है।

पर्यायवाची : आमादा, आरूढ़, उतारू, उद्यत, कटिबद्ध, तत्पर, तैयार, प्रस्तुत, मुस्तैद, संसिद्ध, सन्नद्ध, सन्निहित

କୌଣସି କାମ କରିବା ନିମନ୍ତେ ପ୍ରସ୍ତୁତ

ମଞ୍ଜୁଳା କୌଣସି ବି କାମ କରିବା ନିମନ୍ତେ ସବୁ ବେଳେ ତତ୍ପର ହୋଇଥାଏ
ଉଦ୍ୟତ, ତତ୍ପର, ପ୍ରସ୍ତୁତ

Completely prepared or in condition for immediate action or use or progress.

Get ready.
She is ready to resign.
The bridge is ready to collapse.
I am ready to work.
Ready for action.
Ready for use.
The soup will be ready in a minute.
Ready to learn to read.
ready
६. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जिसमें कोई विवाद या झगड़े की बात न हो।

उदाहरण : यह निर्विवाद सत्य है कि सूर्य स्थिर है।
घर का बँटवारा निर्विवाद संपन्न हो गया।

पर्यायवाची : अविवाद, अविवादास्पद, अविवादित, निर्विवाद, निर्विवादित, विवादरहित, विवादहीन, विवादातीत

ଯେଉଁଥିରେ ବିବାଦ ବା ଝଗଡ଼ା ନ ଥାଏ

ସୂର୍ଯ୍ୟ ସ୍ଥିର ଏହା ଏକ ନିର୍ବିବାଦ ସତ୍ୟ ଘରବଣ୍ଟା ନିର୍ବିବାଦ ସମ୍ପନ୍ନ ହେଲା
ନିର୍ବିବାଦ, ବିବାଦରହିତ, ବିବାଦହୀନ

Generally agreed upon. Not subject to dispute.

The undisputed fact.
unchallenged, undisputed, unquestioned

जिसके विषय में विवाद हो।

दोनों पक्षों ने विवादित मसले पर समझौता कर लिया।
निज़ाई, निजाई, वादग्रस्त, विवादग्रस्त, विवादास्पद, विवादित
७. विशेषण / संबंधसूचक

अर्थ : जो किसी काम में लगा हुआ हो।

उदाहरण : अचानक बिजली चले जाने से खाने में जुटे लोग शोर मचाने लगे।
वह कृषि कार्य में जुटा है।

पर्यायवाची : अभिमुख, कार्यरत, कार्यशील, जुटा, जुटा हुआ, परायण, रत, लगा, लगा हुआ

ଯେ କୌଣସି କାମରେ ଲାଗିଛି

ହଠାତ ବିଜୁଳି ଚାଲିଯିବାପରେ ଖାଉଥିବା ଲୋକମାନେ ପାଟିତୁଣ୍ଡ କଲେ ସେ କୃଷି କାମରେ ଲାଗିଛି
କାର୍ଯ୍ୟରତ, ଖାଉଥିବା, ପ୍ରବୃତ୍ତ, ଲାଗିବା

Having ones attention or mind or energy engaged.

She keeps herself fully occupied with volunteer activities.
Deeply engaged in conversation.
engaged, occupied
८. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जिसकी किसी कार्य, स्थान या पद पर नियुक्ति हुई हो या किसी काम पर लगाया हुआ।

उदाहरण : बच्चों की देखभाल करने के लिए नियुक्त व्यक्ति छुट्टी पर है।

पर्यायवाची : अवहित, आयुक्त, तैनात, नियुक्त, नियोजित, मुकर्रर

ଯାହାଙ୍କର କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟ, ସ୍ଥାନ ବା ପଦରେ ନିଯୁକ୍ତି ହୋଇଛି ବା ଯାହାଙ୍କୁ କୌଣସି କାମରେ ଲଗାଯାଇଛି

ପିଲାମାନଙ୍କ ଦେଖାଶୁଣା କରିବା ନିମନ୍ତେ ନିଯୁକ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତି ଛୁଟିରେ ଅଛି
ନିଯୁକ୍ତ, ନିୟୋଜିତ, ମୁକରିର

Appointed to a post or duty.

Assigned personnel.
Assigned duties.
assigned
९. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो नियत या निर्धारित हो।

उदाहरण : मैं निश्चित जगह पर पहुँच जाऊँगा।

पर्यायवाची : अवधारित, अवधृत, अवसित, अविकल्प, ऐन, कायम, ठीक, तय, नियत, नियमित, निर्दिष्ट, निर्धारित, निश्चित

ଯାହା ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବା ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ

ମୁଁ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ଜାଗାରେ ପହଞ୍ଚିଯିବି
ଅବଧାରିତ, ଠିକ୍‌, ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ, ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ, ନିଶ୍ଚିତ

Characterized by certainty or security.

A tiny but assured income.
We can never have completely assured lives.
assured
१०. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जिसमें अवरोध न हो या बिना अवरोध का।

उदाहरण : यह मार्ग अवरोधहीन है।
निष्कंटक जीवन की चाह सभी को होती है।

पर्यायवाची : अकंटक, अखंड, अखंडित, अखण्ड, अखण्डित, अनंभ, अनम्भ, अनवरुद्ध, अनिरुद्ध, अनिर्बंध, अनिर्बन्ध, अपविघ्न, अप्रतिहत, अबाध, अबाधा, अबाधित, अयक्ष्म, अरुद्ध, अरोधित, अवरोधहीन, अवाध, अविघ्न, अव्यवहित, अव्याघात, अव्याहत, अव्युच्छिन्न, असंरुद्ध, निर्बाध, निर्विघ्न, निष्कंटक, बाधारहित, बाधाहीन, बेआँच, बेरोक, बेरोक-टोक, व्यवधानरहित, समन्वित

ଯେଉଁଥିରେ ଅବରୋଧ ନାହିଁ ବା ବିନା ଅବରୋଧର

ଏହି ରାସ୍ତା ଅବରୋଧହୀନ
ଅକଣ୍ଟକ, ଅବରୋଧହୀନ, ଅବାଧ, ନିର୍ବାଦ, ନିର୍ବିଘ୍ନ, ନିଷ୍କଣ୍ଟକ, ବାଧାହୀନ

Freed of obstructions.

An unclogged drain.
unclogged
११. विशेषण / विवरणात्मक / अवस्थासूचक
    विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जो किसी की ओर घुमा या मुड़ा हुआ हो।

उदाहरण : आमेर की रूठी देवी की प्रतिमा का चेहरा घुमा हुआ है।

पर्यायवाची : घुमा, घुमा हुआ, मुड़ा, मुड़ा हुआ

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।