पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से धाम शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

धाम   संज्ञा

१. संज्ञा / समूह

अर्थ : वे चार मुख्य तीर्थ स्थान जो भारत की चारों दिशाओं में स्थित हैं।

उदाहरण : बद्रीनाथ, रामेश्वर, जगन्नाथपुरी तथा द्वारिका - ये चारधाम कहलाते हैं।

पर्यायवाची : चार धाम, चार-धाम, चारधाम

ଭାରତର ଚାରି ଦିଗରେ ଅବସ୍ଥିତ ଚାରୋଟି ମୁଖ୍ୟ ତୀର୍ଥ ସ୍ଥାନ

ଚାରି ଧାମ ଭାବେ ବଦ୍ରୀନାଥ,ରାମେଶ୍ୱର, ଜଗନ୍ନାଥପୁରୀ ଏବଂ ଦ୍ୱାରିକା ପରିଚିତ
କ୍ଷେତ୍ର, ତୀର୍ଥକ୍ଷେତ୍ର, ଦେବଭୂମି, ଧାମ

A place of worship hallowed by association with some sacred thing or person.

shrine
२. संज्ञा / निर्जीव / स्थान / भौतिक स्थान

अर्थ : देव स्थान या पुण्य स्थान।

उदाहरण : वैद्यनाथ बाबा के दर्शन के लिए लोग बैद्यनाथ धाम जा रहे हैं।

ଦେବ ସ୍ଥାନ ବା ପୁଣ୍ୟ ସ୍ଥାନ

ବୈଦ୍ୟନାଥଙ୍କ ଦର୍ଶନ ପାଇଁ ଭକ୍ତମାନେ ବୈଦ୍ୟନାଥ କ୍ଷେତ୍ର ଯାଉଥିଲେ
କ୍ଷେତ୍ର, ତୀର୍ଥ କ୍ଷେତ୍ର, ତୀର୍ଥ ଧାମ, ତୀର୍ଥ ସ୍ଥଳ, ତୀର୍ଥ ସ୍ଥାନ

A sacred place of pilgrimage.

holy, holy place, sanctum
३. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति
    संज्ञा / निर्जीव / स्थान / भौतिक स्थान

अर्थ : मनुष्यों द्वारा छाया हुआ वह स्थान, जो दीवारों से घेरकर रहने के लिए बनाया जाता है।

उदाहरण : इस घर में पाँच कमरे हैं।
विधवा मंगला नारी निकेतन में रहती है।

पर्यायवाची : अमा, अवसथ, अवस्थान, आगर, आगार, आयतन, आलय, आश्रय, केतन, गृह, गेह, घर, दम, निकेत, निकेतन, निलय, निषदन, पण, मकान, शाला, सदन, सराय

ପାଚେରୀଦ୍ୱାରା ଘେରାଯାଇ ଛାଉଁଣି କରାଯାଇଥିବା ସ୍ଥାନ ଯାହା ରହିବାପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ

ଏହି ଘରେ ପାଞ୍ଚଟି କୋଠରୀ ଅଛି ନାରୀ ନିକେତନରେ ବିଧବା ମଙ୍ଗଳା ରହେ
ଗୃହ, ଘର, ନିକେତନ, ସଦନ

A dwelling that serves as living quarters for one or more families.

He has a house on Cape Cod.
She felt she had to get out of the house.
house
४. संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : हिन्दुओं के एक प्रमुख देवता जो सृष्टि का पालन करने वाले माने जाते हैं।

उदाहरण : राम और कृष्ण विष्णु के ही अवतार हैं।

पर्यायवाची : अंबरीष, अक्षर, अच्युत, अनीश, अन्नाद, अब्धिशय, अब्धिशयन, अमरप्रभु, अमृतवपु, अम्बरीष, अरविंद नयन, अरविन्द नयन, अरुण-ज्योति, अरुणज्योति, असुरारि, इंदिरा रमण, कमलनयन, कमलनाभ, कमलनाभि, कमलापति, कमलेश, कमलेश्वर, कुंडली, कुण्डली, केशव, कैटभारि, खगासन, खरारि, खरारी, गजाधर, गरुड़गामी, गरुड़ध्वज, चक्रधर, चक्रपाणि, चक्रेश्वर, चिरंजीव, जगदीश, जगदीश्वर, जगद्योनि, जगन्, जनार्दन, जनेश्वर, डाकोर, त्रिलोकीनाथ, त्रिलोकेश, त्रिविक्रम, दम, दामोदर, देवाधिदेव, देवेश्वर, धंवी, धन्वी, धातृ, नारायण, पद्म-नाभ, पद्मनाभ, पुंडरीकाक्ष, फणितल्पग, बाणारि, बैकुंठनाथ, मधुसूदन, महाक्ष, महागर्भ, महानारायण, महाभाग, महेंद्र, महेन्द्र, माधव, माल, रत्ननाभ, रमाकांत, रमाकान्त, रमाधव, रमानाथ, रमानिवास, रमापति, रमारमण, रमेश, लक्ष्मीकांत, लक्ष्मीकान्त, लक्ष्मीपति, वंश, वर्द्धमान, वर्धमान, वसुधाधर, वारुणीश, वासु, विधु, विभु, विश्वंभर, विश्वकाय, विश्वगर्भ, विश्वधर, विश्वनाभ, विश्वप्रबोध, विश्वबाहु, विश्वम्भर, विष्णु, वीरबाहु, वैकुंठनाथ, व्यंकटेश्वर, शतानंद, शतानन्द, शारंगपाणि, शारंगपानि, शिखंडी, शिखण्डी, शुद्धोदनि, शून्य, शेषशायी, श्रीकांत, श्रीकान्त, श्रीनाथ, श्रीनिवास, श्रीपति, श्रीरमण, श्रीश, सत्य-नारायण, सत्यनारायण, सर्व, सर्वेश्वर, सहस्रचरण, सहस्रचित्त, सहस्रजित्, सारंगपाणि, सुप्रसाद, सुरेश, स्वर्णबिंदु, स्वर्णबिन्दु, हरि, हिरण्यकेश, हिरण्यगर्भ, हृषिकेश, हृषीकेश

ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କର ଜଣେ ପ୍ରମୁଖ ଦେବତା ଯାହାଙ୍କୁ ସୃଷ୍ଟିର ପାଳନ କର୍ତ୍ତା ବୋଲି ବିଚାରକରାଯାଏ

ରାମ ଓ କୃଷ୍ଣ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କର ଅବତାର
କମଳପତି, କମଳାକାନ୍ତ, କମଳେଶ, ଚକ୍ରଧର, ଚକ୍ରପାଣି, ଜଗଦୀଶ, ଜନାର୍ଦନ, ନାରାୟଣ, ପୁଣ୍ଡରୀକାକ୍ଷ, ବାସୁଦେବ, ବିଷ୍ଣୁ, ମହେନ୍ଦ୍ର, ରମାପତି, ରମେଶ, ଶାରଙ୍ଗପାଣି, ଶ୍ରୀକାନ୍ତ, ଶ୍ରୀନିବାସ, ହରି

The sustainer. A Hindu divinity worshipped as the preserver of worlds.

vishnu
५. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / प्राकृतिक वस्तु
    संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / शारीरिक वस्तु

अर्थ : किसी प्राणी के सब अंगों का समूह जो एक इकाई के रूप में हो।

उदाहरण : शरीर को स्वस्थ रखने के लिए व्यायाम करें।

पर्यायवाची : अंग, अजिर, अवयवी, इंद्रियायतन, इन्द्रियायतन, कलेवर, काया, गात, चोला, जिस्म, तन, तनु, तनू, देह, पिंड, पिण्ड, पुद्गल, पुर, बदन, बॉडी, मर्त्य, योनि, रोगभू, वपु, वर्ष्म, वर्ष्मा, वेर, शरीर, सिन, स्कंध, स्कन्ध

କୌଣସି ପ୍ରାଣୀର ସବୁ ଅଙ୍ଗର ସମୂହ ଯାହା ଏକ ରୂପ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ

ଶରୀରକୁ ସୁସ୍ଥ ରଖିବାପାଇଁ ବ୍ୟାୟାମ କର ଆମେ ଯେଉଁ ପ୍ରକାରେ ପୁରୁଣା ଲୁଗା ବଦଳିଥାଉ ସେହିପ୍ରକାରେ ଆତ୍ମା ଶରୀର ବଦଳାଇଥାଏ
କାୟା, ଗାତ୍ର, ତନୁ, ଦେହ, ବପୁ, ଶରୀର
६. संज्ञा / निर्जीव / स्थान / काल्पनिक स्थान

अर्थ : शरीर छोड़ने पर आत्मा को प्राप्त होने वाला लोक।

उदाहरण : हमें न चाहते हुए भी परलोक की यात्रा करनी ही पड़ेगी।

पर्यायवाची : अकबत, अपर लोक, अपर-लोक, अपरलोक, अमुत्र, अमुत्र लोक, अलोक, आकबत, आक़बत, जीवांतर लोक, परलोक, लोकांतर

ଶରୀର ଛାଡ଼ିଲା ପରେ ଆତ୍ମାକୁ ପ୍ରାପ୍ତ ହେଉଥିବା ଲୋକ

ନ ଚାହିଁଲେ ବି ଆମକୁ ପରଲୋକ ଯାତ୍ରା କରିବାକୁହିଁ ପଡ଼ିବ
ଅପରଲୋକ, ଅମୃତଲୋକ, ପରଲୋକ, ଲୋକାନ୍ତର
७. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : घोड़े के मुँह में लगाया जाने वाला वह ढाँचा जिसके दोनों ओर रस्से या चमड़े के तस्मे बँधे रहते हैं।

उदाहरण : घुड़सवार घोड़े की लगाम पकड़े हुए पैदल ही चल रहा था।

पर्यायवाची : अवक्षेपणी, अवच्छेपणी, अवारी, करियारी, दहाना, प्रासेव, बाग, बागडोर, बाग़, रास, लंगर, लगाम, वल्गा

ଘୋଡ଼ାମୁହଁରେ ଲଗାଯାଉଥିବା ଚମଡ଼ା ରସି ଯାହାର ଦୁଇ ପାଖରେ ଦଉଡ଼ି ବା ଚମଡ଼ାର ବନ୍ଧନୀ ବନ୍ଧା ହୋଇଥାଏ

ଘୋଡ଼ାଚାଳକ ଘୋଡ଼ାର ଲଗାମଧରି ଚାଲୁଅଛି
ଲଗାମ

One of a pair of long straps (usually connected to the bit or the headpiece) used to control a horse.

rein
८. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुण

अर्थ : शोभित होने की अवस्था या भाव।

उदाहरण : सूर्यास्त के समय आकाश की छटा देखते ही बनती है।

पर्यायवाची : इंदिरा, इन्दिरा, कांति, कान्ति, छटा, छबि, छवि, जलवा, जल्वा, ज़ीनत, ज़ेब, जीनत, दीप्ति, फिज़ा, फिजा, बहार, रमणीयता, शोभा, सारंग, सुंदरता, सुन्दरता, सौंदर्य, सौन्दर्य, हुस्न

ଶୋଭିତ ହେବାର ଅବସ୍ଥା ବା ଭାବ

ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ସମୟରେ ଆକାଶର ଶୋଭା ଦେଖିବା ଭଳି ହୋଇଥାଏ
କାନ୍ତି, ଛବି, ଦୀପ୍ତି, ରମଣୀୟତା, ଶୋଭା, ସୁନ୍ଦରତା, ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ

A quality that outshines the usual.

brilliancy, luster, lustre, splendor, splendour
९. संज्ञा / अवस्था / भौतिक अवस्था

अर्थ : शक्ति, सम्मान, भय, आतंक या कोई विशेष बात आदि से प्राप्त प्रसिद्धि।

उदाहरण : इस इलाके में ठाकुर रणवीर की धाक है।

पर्यायवाची : दबदबा, दाप, धाँक, धाक, प्रभाव, बोलबाला, रुआब, रुतबा, रोआब, रोब, रोब-दाब, रौब, साख

ଶକ୍ତି, ସମ୍ମାନ, ଭୟ, ଆତଙ୍କ ବା କିଛି ବିଶେଷ ଘଟଣା ମାଧ୍ୟମରେ ମିଳିଥିବା ପ୍ରସିଦ୍ଧି

ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଜମିଦାରଙ୍କର ଭଲ ପ୍ରଭାବ ଅଛି
ନାମ, ପ୍ରଭାବ

A power to affect persons or events especially power based on prestige etc.

Used her parents' influence to get the job.
influence
१०. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : पहले-पहल अस्तित्व में आने की क्रिया या भाव।

उदाहरण : पृथ्वी पर सबसे पहले एककोशीय जीवों की उत्पत्ति हुई।

पर्यायवाची : अधिजनन, अभ्युत्थान, आजान, आविर्भाव, उतपति, उत्पत्ति, उदय, उद्गम, उद्भव, उद्भावना, जन्म, पैदाइश, पैदायश, प्रसूति, प्रादुर्भाव, भव

ପ୍ରଥମେ ଅସ୍ତିତ୍ୱସହ ଯୁକ୍ତ ହେବା

ପୃଥିବୀରେ ସର୍ବ ପ୍ରଥମେ ଏକକୋଷୀୟ ଜୀବଙ୍କର ଉତ୍ପତ୍ତି ହୋଇଥିଲା
ଆବିର୍ଭାବ, ଉତ୍ପତ୍ତି, ଉଦ୍‌ଭବ, ଉଦୟ, ଜନ୍ମ

The gradual beginning or coming forth.

Figurines presage the emergence of sculpture in Greece.
emergence, growth, outgrowth
११. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुण

अर्थ : एक तरह का प्रकाश।

उदाहरण : उसके चेहरे की चमक स्पष्ट झलक रही थी।

पर्यायवाची : अरचि, अर्कत्व, आद्योत, आब, आबताब, आबदारी, आभा, उजास, उज्ज्वला, उज्वला, उल्लास, ओज, कांति, कान्ति, केतु, चमक, चिलक, जगमगाहट, ज्योति, झकझकाहट, ताब, तेज, त्विषा, दमक, दीप्ति, द्युति, द्युतिमा, पानी, प्रतिभा, प्रतिभान, प्रदीप्ति, प्रभा, भास, रोचि, रौनक, रौनक़, वर्हा, विद्योत्, वृष्णि

ଏକ ପ୍ରକାରର ପ୍ରକାଶ

ତା’ ଚେହେରାର ଚମକ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବେ ଝଲକୁଥିଲା
ଆଭା, ଉଜ୍ଜଳତା, କାନ୍ତି, ଚମକ, ଜ୍ୟୋତି, ତେଜ, ଦୀପ୍ତି, ଦ୍ୟୁତି, ପ୍ରଭା, ଭାସ, ରକ୍ତିମା

Merriment expressed by a brightness or gleam or animation of countenance.

He had a sparkle in his eye.
There's a perpetual twinkle in his eyes.
light, spark, sparkle, twinkle
१२. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / प्राकृतिक वस्तु

अर्थ : ज्योति की वे अति सूक्ष्म रेखाएँ जो प्रवाह के रूप में सूर्य, चंद्र, दीपक आदि प्रज्वलित पदार्थों में से निकलकर फैलती हुई दिखाई देती हैं।

उदाहरण : सूरज की पहली किरण से दिन की शुरुआत होती है।

पर्यायवाची : अंशु, किरण, किरन, केश, गभस्ति, चरण, त्विषि, द्युति, द्युत्, पौ, प्रसिति, मयूख, मरिचिका, मरीचि, रश्मि, रोचि, विभा, शिपि, ह्रद

ସୂର୍ଯ୍ୟ,ଚନ୍ଦ୍ର,ଦୀପ ଆଦି ପ୍ରଜ୍ୱଳିତ ପଦାର୍ଥମାନଙ୍କରୁ ପ୍ରବାହିତ ଜ୍ୟୋତିର ଯେଉଁ ଅତି ସୂକ୍ଷ୍ମରେଖାମାନ ବାହାରି ବିଛୁରିତ ହେଲାଭଳି ଦେଖାଯାଏ

ସୂର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ପ୍ରଥମ କିରଣରେ ଦିନର ଆରମ୍ଭ ହୁଏ
ଅଂଶୁ, କିରଣ, ଦ୍ୟୁତି, ବିଭା, ମୟୂଖ, ରଶ୍ମି

A column of light (as from a beacon).

beam, beam of light, irradiation, light beam, ray, ray of light, shaft, shaft of light
१३. संज्ञा / निर्जीव / स्थान / पौराणिक स्थान

अर्थ : हिंदुओं के अनुसार सात लोकों में से वह जिसमें पुण्य और सत्कर्म करने वालों की आत्माएँ जाकर निवास करती हैं।

उदाहरण : मनुष्य के अच्छे कर्म उसे स्वर्ग ले जाते हैं।

पर्यायवाची : अमर धाम, अमर-धाम, अमर-लोक, अमरधाम, अमरपद, अमरपुर, अमरलोक, अमरालय, अमरावती, अमृतलोक, अर्श, आसमाँ, आसमान, आस्माँ, आस्मान, इड़ा, ऋभुक्ष, जन्नत, त्रिदशालय, त्रिदिव, त्रिनाक, दिव, दिव्, देवलोक, द्यु, द्यु-लोक, द्युलोक, धरुण, पुण्यलोक, बहिश्त, बिहिश्त, रपुर, विवुधपुर, वीरमार्ग, शतधृति, शुद्धावास, सुर लोक, सुरदेश, सुरधाम, सुरनगर, सुलोक, सोमधारा, स्वर्ग, स्वर्ग लोक, स्वर्लोक

ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ ଅନୁସାରେ ସପ୍ତ ଲୋକରୁ ଗୋଟିଏ ଲୋକ ଯେଉଁଠି ପୁଣ୍ୟ ଓ ସତ୍‌କର୍ମ କରିଥିବା ଲୋକଙ୍କ ଆତ୍ମା ନିବାସ କରେ

ମନୁଷ୍ୟଙ୍କ ଉତ୍ତମକର୍ମ ତାଙ୍କୁ ସ୍ୱର୍ଗକୁ ନିଏ
ଅମରାବତୀ, ଅମୃତଲୋକ, ଦେବଲୋକ, ସ୍ୱର୍ଗ, ସ୍ୱର୍ଗ ଲୋକ

(Christianity) the abode of righteous souls after death.

paradise
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।