पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से ताल शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

ताल   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु
    संज्ञा / निर्जीव / स्थान / भौतिक स्थान

अर्थ : पानी का बड़ा कुंड।

उदाहरण : अधिक गरमी के कारण इस तालाब का पानी सूख रहा है।
तालाब में रंगीन कमल खिले हुए हैं।

पर्यायवाची : अरकासार, जल्ला, तड़ाग, तलाब, तालाब, तोयाधार, पुखर, पुष्कर, पुष्करिणी, पोखर, पोखरा, सर, सरस, सरोवर

ବଡ଼ ପାଣି କୁଣ୍ଡ

ଅଧିକ ଖରା ହେବା କାରଣରୁ ଏହି ଗଡ଼ିଆର ପାଣି ଶୁଖିଯାଉଛି ଗଡ଼ିଆରେ ରଙ୍ଗୀନ୍ ପଦ୍ମ ଫୁଟିଛି
ଗଡ଼ିଆ, ତଡ଼ାଗ

A small lake.

The pond was too small for sailing.
pond, pool
२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म
    संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / बोध

अर्थ : नाचने-गाने, बजाने आदि में उसके समय और क्रिया का परिमाण ठीक रखने का एक साधन।

उदाहरण : नर्तकी वादक को नृत्य का ताल समझा रही है।
यह राग तीन ताल का है।

ନାଚିବା, ଗାଇବା, ବଜାଇବାଆଦିରେ ସମୟ ଏବଂ କ୍ରିୟାର ପରିମାଣ ଠିକ ରଖିବାର ଏକ ସାଧନ

ନର୍ତ୍ତକୀ ବାଜାବାଲାକୁ ନୃତ୍ୟର ତାଳ ବୁଝାଉଅଛି ଏହା ରାଗ ତିନି ତାଳ ବିଶିଷ୍ଟ
ତାଳ

Rhythm as given by division into parts of equal duration.

meter, metre, time
३. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : जाँघ या बाहु पर जोर से हथेली मारकर शब्द उत्पन्न करने की क्रिया।

उदाहरण : उसने ताल ठोंककर मनोज को ललकारा।

ଜଙ୍ଘ ବା ବାହୁ ଉପରେ ଜୋରରେ ପାପୁଲିରେ ବାଡ଼େଇ ଶବ୍ଦ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପ୍ରକ୍ରିୟା

ସେ ବାହୁସ୍ଫୋଟ ମନୋଜକୁ ଆହ୍ୱାନ କଲା
ବାହୁସ୍ଫୋଟ
४. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : मँजीरे की तरह का गोलाकार धातु के टुकड़ों का जोड़ा जो पूजन आदि के समय बजाया जाता है।

उदाहरण : कीर्तन में कई जोड़े झाँझ बज रहे थे।

पर्यायवाची : कँसताल, कंसताल, छैना, झंझा, झर्झरी, झल्लक, झाँझ, झाँझरी, झांझ, झाल, झालर, तार

ଗିନି ଭଳି ଗୋଲାକାର ଧାତୁଖଣ୍ଡର ଯୋଡ଼ି ଯାହା ପୂଜାଆଦି ସମୟରେ ବଜାଯାଏ

କୀର୍ତ୍ତନରେ କେତେ ଯୋଡ଼ା ଝାଞ୍ଜ ବାଜୁଥିଲା
କରତାଳ, ଝାଁଝ

A percussion instrument consisting of a concave brass disk. Makes a loud crashing sound when hit with a drumstick or when two are struck together.

cymbal
५. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / खाद्य
    संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / प्राकृतिक वस्तु
    संज्ञा / भाग

अर्थ : कँटीले वृक्ष से प्राप्त एक प्रकार का गोल बड़ा फल जिसका गूदा लसदार होता है।

उदाहरण : बेल का शर्बत पेट के लिए बहुत अच्छा होता है।

पर्यायवाची : बेल, शांडिल्य, शाण्डिल्य, श्रीफल

କଣ୍ଟା ବୃକ୍ଷରେ ମିଳୁଥିବା ଏକପ୍ରକାର ଗୋଲ ବଡ ଫଳ ଯାହାର ଶସ ଅଠାଳିଆ ହୋଇଥାଏ

ବେଲପଣା ପେଟପାଇଁ ସର୍ବୋତମ
ବିଲ୍ବ, ବେଲ, ଶ୍ରୀଫଳ
६. संज्ञा / सजीव / वनस्पति / वृक्ष

अर्थ : एक कँटीला वृक्ष जिसके फल का छिलका बहुत ही कड़ा और चिकना होता है।

उदाहरण : बेल के पत्ते त्रिपत्रक, संयुक्त एवं हल्की सी गंधयुक्त होते हैं।

पर्यायवाची : गंध-पत्र, गन्ध-पत्र, त्रिगुणी, त्रिजटा, त्रिदल, त्रिपत्र, पूतिमारुत, प्राचीनपनस, फलशैशिर, बिल्व, बेल, महाकपित्थ, मालूर, विल्व, विशाखग्रह, शांडिलू, शांडिल्य, शाकविंदक, शाकविन्दक, शाण्डिलू, शाण्डिल्य, शिवेष्ट, शैलपत्र, श्री फल, श्रीफल, सदाफल, स्थूलांशी

ଯେଉଁ କଣ୍ଟାଳିଆ ଗଛର ଫଳର ଚୋପା ବହୁତ ଟାଣ ଏବଂ ଚିକ୍କଣ ହୋଇଥାଏ

ବେଲପତ୍ର ତ୍ରିପତ୍ରକ, ସଂଯୁକ୍ତ ଏବଂ ସାମାନ୍ୟ ଗନ୍ଧଯୁକ୍ତ ହୋଇଥାଏ
ବିଲ୍ବ, ବେଲ

A tall perennial woody plant having a main trunk and branches forming a distinct elevated crown. Includes both gymnosperms and angiosperms.

tree
७. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : संगीत में ताल देने के काम आनेवाली दो कटोरियाँ जिनके टकराने से शब्द होता है।

उदाहरण : मंदिर में मँजीरा बज रहा है।

पर्यायवाची : जोड़ी, झल्लक, मँजीरा, मंजीरा, मंदिरा, मजीरा, मन्दिरा

ସଙ୍ଗୀତରେ ତାଳ ଦେବା କାମରେ ଆସୁଥିବା ଦୁଇଟି ଗିନା ଯାହାକୁ ଆଘାତ କଲେ ଶବ୍ଦ ହୋଇଥାଏ

ମନ୍ଦିରରେ ଗିନି ବାଜୁଥିଲା
ଗିନି, ମଞ୍ଜୀରା, ମନ୍ଦିରା

A percussion instrument consisting of a concave brass disk. Makes a loud crashing sound when hit with a drumstick or when two are struck together.

cymbal
८. संज्ञा / सजीव / वनस्पति / वृक्ष

अर्थ : एक बड़ा, शाखाहीन पेड़ जो खम्बे के रूप में सीधा ऊपर बढ़ता है और जिसके सिरे पर बड़े-बड़े पत्ते होते हैं।

उदाहरण : वह ताड़ से ताड़ी उतार रहा है।

पर्यायवाची : तरकुल, ताड़, ताड़ वृक्ष, ताड़वृक्ष, ताल वृक्ष, तालवृक्ष, दीर्घतरु, दीर्घदंड, दीर्घदण्ड, दीर्घद्रु, दीर्घपादप, दीर्घस्कंध, दीर्घस्कन्ध, द्रुमेश्वर, ध्वजद्रुम, नीलतरु, भूमिपिशाच, महाद्रुम, लाँगल, लांगल, लाङ्गल, श्रीबीज

ଗୋଟିଏ ବଡ଼, ଶାଖାହୀନ ଗଛ ଯାହା ଖମ୍ବ ଭଳି ସିଧା ଉପରକୁ ବଢ଼େ ଓ ଯାହା ମୁଣ୍ଡରେ ବଡ଼ବଡ଼ ପତ୍ର ହୋଇଥାଏ

ସେ ତାଳଗଛରୁ ତାଡ଼ି ବାହାର କରୁଛି
ତାଳ, ତାଳଗଛ

Any plant of the family Palmae having an unbranched trunk crowned by large pinnate or palmate leaves.

palm, palm tree
९. संज्ञा / भाग

अर्थ : चश्मे के काँच का एक पल्ला।

उदाहरण : फ्रेम में ताल ठीक से नहीं बैठा है।

ଚଷମା କାଚର ଏକ ପାଖ

ଫ୍ରେମ୍‌ରେ ତାଳି ଭଲଭାବରେ ବସି ନାହିଁ
ତାଳି
१०. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति
    संज्ञा / भाग

अर्थ : तलवार की मूठ।

उदाहरण : इस तलवार का वारंग टूट गया है।

पर्यायवाची : त्सरु, वारंग

ତଲୱାରର ମୁଠା

ଏହି ତଲୱାରର ବାରଙ୍ଗ ଭାଙ୍ଗିଯାଇଛି
ବାରଂଗ, ବାରଙ୍ଗ

The handle of a sword or dagger.

hilt
११. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / शारीरिक वस्तु
    संज्ञा / भाग

अर्थ : हाथ पर का कलाई के आगे का वह भीतरी चौड़ा हिस्सा जिसके आगे उँगलियाँ होती हैं।

उदाहरण : हथेली में घाव होने के कारण वह ठीक से काम नहीं कर पा रहा है।

पर्यायवाची : करतल, पीलु, प्रपाणि, हथेली

ହାତ ମଣିବନ୍ଧର ଆଗରେ ଥିବା ଉପର ଚଉଡ଼ା ଭାଗ ଯାହାର ଆଗରେ ଆଙ୍ଗୁଳି ଥାଏ

ହାତପାପୁଲିରେ ଘା’ ହେବା କାରଣରୁ ସେ ଭଲ ଭାବେ କାମ କରିପାରୁନାହିଁ
ହାତପାପୁଲି

The inner surface of the hand from the wrist to the base of the fingers.

palm, thenar
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।