पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से चक्कर शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

चक्कर   संज्ञा

१. संज्ञा / अवस्था / शारीरिक अवस्था

अर्थ : वह शारीरिक अवस्था जिसमें किसी कारण से ऐसा आभास होता है कि सब कुछ गोल-गोल घूम रहा है या शरीर घूम रहा है।

उदाहरण : कभी-कभी बिना खाए-पिए रहने के कारण भी चक्कर आता है।

ଯେଉଁ ଶାରୀରିକ ଅବସ୍ଥାରେ କୌଣସି କାରଣରୁ ଏପରି ଜଣାପଡ଼େ ଯେ ସବୁକିଛି ଗୋଲ ଗୋଲ ଘୂରୁଛି ବା ଶରୀର ଘୂରୁଛି

ବେଳେବେଳେ କିଛି ନଖାଇ ନପିଇ ରହିଲେ ଚକ୍କର ଆସେ
ଚକ୍କର, ମୁଣ୍ଡ ବୁଲାଇବା

A reeling sensation. A feeling that you are about to fall.

dizziness, giddiness, lightheadedness, vertigo
२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : किसी गोलाकार मार्ग के किसी बिन्दु से चलकर तथा उसके चारों ओर घूमकर फिर उसी बिन्दु पर पहुँचने की क्रिया या भाव।

उदाहरण : जेट एयरवेज के विमान को कई चक्करों के बाद सिग्नल मिला।

३. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : जमीन के सतह के समानान्तर गोल घूमने वाला झूला जिसमें बैठने के लिए घोड़े, कार आदि के आकार में आसन बने होते हैं।

उदाहरण : बच्चे चक्र झूले में झूलने के लिए मचल रहे हैं।

पर्यायवाची : चक्र झूलना, चक्र झूला, चक्र-झूला

४. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : लकड़ी, लोहे आदि का गोलाकार ढाँचा जो छड़ों तीलियों आदि द्वारा चक्र के केंद्र पर कसा रहता है और किसी अक्ष या धुरे को केन्द्र बनाकर उसके चारों ओर घूमता तथा यान, रथ आदि को आगे खींचता चलता है।

उदाहरण : बच्चे चक्कर में झुल रहे हैं।

କାଠ,ଲୁହା ଆଦିର ଗୋଲାକାର ଛାଞ୍ଚ ଯାହା ଛଡଖଣ୍ଡ ଆଦିଦ୍ବାରା ଚକ୍ରର କେନ୍ଦ୍ର ଠାରେ ବନ୍ଧା ହୋଇଥାଏ ଏବଂ କୌଣସି ଅକ୍ଷ ବା ଅଖକୁ କେନ୍ଦ୍ର କରି ତାହାର ଚାରି ପଟେ ଘୁରେ ତଥା ଯାନ,ରଥ ଆଦିକୁ ଆଗକୁ ଠେଲି ନିଏ

ପିଲାମାନେ ଚକରେ ଝୁଲୁଛନ୍ତି
ଚକ

A simple machine consisting of a circular frame with spokes (or a solid disc) that can rotate on a shaft or axle (as in vehicles or other machines).

wheel
५. संज्ञा / अवस्था / भौतिक अवस्था

अर्थ : रास्ते का घुमाव-फिराव।

उदाहरण : इस रास्ते में बहुत चक्कर पड़ेगा।

ରାସ୍ତାର ବୁଲାବୁଲି

ଏହି ରାସ୍ତା ବଡ ବୁଲାଣି ପଡିବ
ବୁଲାଣି

The property possessed by the curving of a line or surface.

curvature, curve
६. संज्ञा / अवस्था

अर्थ : वह अवस्था जिसमें कोई उलझ जाए या पानी में होने वाली भँवर का लाक्षणिक प्रयोग।

उदाहरण : पैसे के भँवर में हर आदमी फँसा हुआ है।

पर्यायवाची : भँवर, भंवर

ଯେଉଁ ଅବସ୍ଥାରେ କେହି ଫାନ୍ଦରେ ପଡ଼ି ଯାଏ ବା ପାଣିରେ ହେଉଥିବା ଭଉଁରୀର ଲାକ୍ଷଣିକ ପ୍ରୟୋଗ

ପଇସା ଚକ୍କରରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଫସି ଯାଇଛନ୍ତି
ଆବର୍ତ୍ତ, ଚକ୍କର, ଭଉଁରୀ
७. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : किसी स्थान आदि के चारों ओर घूमने की क्रिया।

उदाहरण : पृथ्वी सूर्य की परिक्रमा तीन सौ पैंसठ दिनों में पूरी करती है।

पर्यायवाची : आवर्तन, आवर्त्तन, गर्दिश, दौर, दौरान, परिक्रमण, परिक्रमा, परिभ्रमण, प्रदक्षिणा, फिराव, फेरा, भ्रमण, वलन

କୌଣସି ସ୍ଥାନଆଦିରେ ଚାରିପଟେ ବୁଲିବା କାମ

ମା’ ସବୁଦିନେ ଶିବ ମନ୍ଦିର ପରିକ୍ରମା କରନ୍ତି
ଆବର୍ତ୍ତନ, ପରିକ୍ରମଣ, ପରିକ୍ରମା

A single complete turn (axial or orbital).

The plane made three rotations before it crashed.
The revolution of the earth about the sun takes one year.
gyration, revolution, rotation
८. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : चुपचाप एक जगह बैठकर गुप्त या अदृश्य रूप से की जाने वाली कार्रवाई।

उदाहरण : यह सारा चक्र आपका ही चलाया हुआ है।

पर्यायवाची : चक्र

ଚୁପଚାପ ଏକ ସ୍ଥାନରେ ବସି ଗୁପ୍ତ ବା ଅଦୃଶ୍ୟ ରୂପରେ କରାଯାଉଥିବା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ

ଏସବୁ ଚକ୍ରାନ୍ତ ଆପଣଙ୍କଦ୍ୱାରା ହିଁ ହୋଇଛି
ଚକ୍କର, ଚକ୍ରାନ୍ତ, ମନ୍ତ୍ରଣା
९. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : संख्या के विचार से बंदूक से गोली चलाने की क्रिया।

उदाहरण : पुलिस ने चार चक्र गोलियाँ चलाई।

पर्यायवाची : चक्र

ସଂଖ୍ୟା ବିଚାରଦ୍ୱାରା ବନ୍ଧୁକରୁ ଗୋଳି ଚଲାଇବା କ୍ରିୟା

ପୋଲିସ ଚାରିଥର ଗୋଳି ଚଳାଇଲେ
ଥର, ରାଉଣ୍ଡ୍

A charge of ammunition for a single shot.

one shot, round, unit of ammunition
१०. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / बोध

अर्थ : नियत या नियमित और प्रायः गोलाकार वह मार्ग जिस पर कोई चीज़, विशेषकर खगोलीय पिंड चलती, घूमती या चक्कर लगाती हो।

उदाहरण : पृथ्वी अपनी परिधि में घूमती है।

पर्यायवाची : कक्षा, घेरा, परिक्रमा-पथ, परिक्रमा-मार्ग, परिधि, परिभ्रमण, प्रदक्षिणा-पथ, प्रदक्षिणा-मार्ग

ନିୟତ ବା ନିୟମିତ ଏବଂ ପ୍ରାୟ ଗୋଲାକାର ମାର୍ଗ ଯାହା ଉପରେ କୌଣସି ଜିନିଷ, ବିଶେଷକରି ଖଗୋଳୀୟ ପିଣ୍ଡ ବୁଲନ୍ତି

ପୃଥିବୀ ନିଜ ପରିଧିରେ ବୁଲୁଥାଏ
କକ୍ଷ, ପରିଧି

The (usually elliptical) path described by one celestial body in its revolution about another.

He plotted the orbit of the moon.
celestial orbit, orbit
११. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य

अर्थ : किसी के धोखे में फँसने की क्रिया।

उदाहरण : ढोंगी पंडित के फेर में पड़कर सोहन ने अपने हज़ारों रुपए गँवा दिए।

पर्यायवाची : अवडेर, फेर

କାହାରି ଧୋକାବାଜିରେ ପଡ଼ିବାର ପ୍ରକ୍ରିୟା

ଠକ ପଣ୍ଡିତଙ୍କ ଫାନ୍ଦରେ ପଡ଼ି ସୋହନ ହଜାର ହଜାର ଟଙ୍କା ହରେଇଲା
ଜାଲ, ଫାନ୍ଦ
१२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : बार-बार आने-जाने की क्रिया।

उदाहरण : तहसीलदार से मिलने के लिए बहुत फेरा लगाना पड़ा।

पर्यायवाची : फेरा, फेरी

ବାରମ୍ବାର ଯିବା ଆସିବାର ପ୍ରକ୍ରିୟା

ତହସିଲଦାରଙ୍କୁ ଦେଖାକରିବାପାଇଁ ବହୁତ ଦଉଡ଼ିବାକୁ ପଡ଼ିଲା
ଘୁରିବା, ଦଉଡ଼ିବା, ବୁଲିବା
१३. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : कोई ऐसी गोल चीज़ जो प्रायः घूमती रहती हो या घूमते रहने के लिए बनाई गयी हो या दिखने में गाड़ी के पहिए की तरह हो।

उदाहरण : कुम्हार का चाक एक प्रकार का चक्र है।

पर्यायवाची : चक्का, चक्र

ଗାଡିର ଚକ ଭଳି ଦିଶୁଥିବା ଯେଉଁ ଗୋଲାକାର ଜିନିଷଟି ପ୍ରାୟ ଘୁରୁଥାଏ କିମ୍ବା ଯାହାକୁ ଘୁରାଇବାପାଇଁ ତିଆରି କରାଯାଇଅଛି ବା ଯାହା ଦେଖିବାକୁ ଗାଡି ଚକ ପରି

କୁମ୍ଭାର ଚକ ଏକ ପ୍ରକାରର ଚକ୍ର
ଚକ, ଚକ୍ର

A simple machine consisting of a circular frame with spokes (or a solid disc) that can rotate on a shaft or axle (as in vehicles or other machines).

wheel
१४. संज्ञा / अवस्था

अर्थ : किसी बात, वाक्य आदि में होनेवाला पेचीलापन या जटिलता।

उदाहरण : अपनी बातों को घुमाव देने की बजाय कृपया स्पष्ट कहें।

पर्यायवाची : घुमाव, घुमाव-फिराव, फेर

मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।