पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से कृष्ण शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

कृष्ण   संज्ञा, तत्सम

१. संज्ञा / व्यक्तिवाचक संज्ञा
    संज्ञा / सजीव / जन्तु / पौराणिक जीव

अर्थ : यदुवंशी वसुदेव के पुत्र जो विष्णु के मुख्य अवतारों में से एक हैं।

उदाहरण : सूरदास कृष्ण के परम भक्त थे।

पर्यायवाची : अच्युत, अनंत-जित्, अनंतजित्, अनन्त-जित्, अनन्तजित्, अरिकेशी, अहिजित, कंसारि, कन्हैया, कमलनयन, कान्हा, कामपाल, कालियमर्दन, किशन, कुंजबिहारी, कृष्णचंद्र, केशव, खरारि, खरारी, गरुड़गामी, गिरधर, गिरधारी, गिरिधर, गिरिधारी, गुपाल, गोपाल, गोपीश, गोपेश, गोविंद, गोविंदा, गोविन्द, गोविन्दा, घनश्याम, तुंगीश, दामोदर, द्वारकाधीश, द्वारकानाथ, द्वारकेश, द्वारिकाधीश, द्वारिकानाथ, नंदकिशोर, नंदकुँवर, नंदकुमार, नंदनंदन, नंदलाल, नटराज, नन्दकिशोर, नन्दकुँवर, नन्दकुमार, नन्दनन्दन, नन्दलाल, नरनारायण, नवलकिशोर, पीतवास, पूतनारि, पूतनासूदन, बकवैरी, बनवारी, बलबीर, ब्रजबिहारी, मंजुकेशी, मधुसूदन, मनमोहन, माधव, मुकुंद, मुकुन्द, मुरली मोहन, मुरलीधर, मुरलीवाला, मुरारी, मोहन, यवनारि, यादवेंद्र, यादवेन्द्र, योगीश, योगीश्वर, योगेश, योगेश्वर, राधारमण, रासबिहारी, वंशीधर, वंशीधारी, वनमाली, वासुदेव, विट्ठलदेव, विपिन विहारी, विश्वपति, वृषदर्भ, वृषनाशन, वृष्णि, वृष्णिक-गर्भ, वेदबाहु, वेदाध्यक्ष, शकटहा, शकटारि, शतानंद, शतानन्द, शवकृत, शिखंडी, शिखण्डी, श्याम, श्रीकृष्ण, सोमेश, सोमेश्वर, हरि, हृषीकेश

8th and most important avatar of Vishnu. Incarnated as a handsome young man playing a flute.

krishna
२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / समय / अवधि

अर्थ : चान्द्र मास में प्रतिपदा से अमावस्या तक के पन्द्रह दिनों का पक्ष।

उदाहरण : भगवान कृष्ण का जन्म कृष्ण-पक्ष की अष्टमी को हुआ था।

पर्यायवाची : अँधरिया, अँधेरा पक्ष, अँधेरा पाख, अंधेरिया, अपरपक्ष, अयव, कृष्ण पक्ष, कृष्ण-पक्ष, कृष्णपक्ष, तमिस्त्रपक्ष, बदी, भूतपक्ष, वदि, शशिशोषक

ଚାନ୍ଦ୍ର ମାସର ପ୍ରତିପଦାରୁ ଅମାବସ୍ୟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପନ୍ଦର ଦିନର ପକ୍ଷ

ଭଗବାନ କୃଷ୍ଣଙ୍କର ଜନ୍ମ କୃଷ୍ଣପକ୍ଷର ଅଷ୍ଟମୀରେ ହୋଇଥିଲା
ଅନ୍ଧାର ପକ୍ଷ, ଅମାପକ୍ଷ, କୃଷ୍ଣପକ୍ଷ

An amount of time.

A time period of 30 years.
Hastened the period of time of his recovery.
Picasso's blue period.
period, period of time, time period
३. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : एक उपनिषद्।

उदाहरण : कृष्ण उपनिषद् अथर्व वेद से संबंधित है।

पर्यायवाची : कृष्ण उपनिषद, कृष्ण उपनिषद्, कृष्णोपनिषद, कृष्णोपनिषद्

A later sacred text of Hinduism of a mystical nature dealing with metaphysical questions.

The Vedanta philosophy developed from the pantheistic views of the Upanishads.
upanishad
४. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म

अर्थ : छप्पय छंद का एक भेद।

उदाहरण : कृष्ण में बाइस गुरु, एक सौ चार लघु वर्ण और एक सौ अड़तालिस मात्राएँ होती हैं।

ଛପ୍ପୟ ଛନ୍ଦର ଏକ ଭେଦ

କୃଷ୍ଣ ରେ ବାଇଶ ଗୁରୁ,ଏକଶହ ଚାରି ଲଘୁ ବର୍ଣ୍ଣ ଓ ଏକଶହ ଅଠଚାଳିଶ ମାତ୍ରା ରହିଛି
କୃଷ୍ଣ
५. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / गुणधर्म

अर्थ : चार अक्षरों का एक वर्ण वृत्त।

उदाहरण : कृष्ण के प्रत्येक चरण में एक तगण और एक लघु होता है।

ଚାରି ଅକ୍ଷରର ଏକ ବର୍ଣ୍ଣବୃତ୍ତ

କୃଷ୍ଣ ଛନ୍ଦର ପ୍ରତି ଚରଣରେ ଏକ ତଗଣ ଓ ଏକ ଲଘୁ ଥାଏ
କୃଷ୍ଣ ଛନ୍ଦ

(prosody) a system of versification.

poetic rhythm, prosody, rhythmic pattern

कृष्ण   विशेषण, तत्सम

१. विशेषण / विवरणात्मक / रंगसूचक

अर्थ : काजल या कोयले के रंग का।

उदाहरण : आज-कल काले कपड़ों का प्रचलन अधिक है।

पर्यायवाची : अशुभ्र, अश्वेत, असित, असितांग, असिताङ्ग, काला, तमस, तारीक, मेचक, शिति, श्याम, सियाह, स्याह

କଜ୍ୱଳ ବା କୋଇଲା ରଙ୍ଗର

ଏକଥା ଶୁଣିଲା ମାତ୍ରେ ସୋହନର ମୁହଁ କଳା ପଡ଼ିଗଲା
ଅଶ୍ୱେତ, କଳା, କୃଷ୍ଣ, ଶ୍ୟାମ
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।