पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से ईश शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

ईश   संज्ञा

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / ज्ञान
    संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / मनोवैज्ञानिक लक्षण

अर्थ : धर्मग्रंथों द्वारा मान्य वह सर्वोच्च सत्ता जिसे सृष्टि का स्वामी माना जाता है।

उदाहरण : ईश्वर सर्वव्यापी है।
ईश्वर हम सबके रक्षक हैं।

पर्यायवाची : अंतर्ज्योति, अंतर्यामी, अखिलात्मा, अखिलेश, अखिलेश्वर, अधिपुरुष, अन्तर्ज्योति, अन्तर्यामी, अर्य, अर्य्य, अविनश्वर, अव्यय, अशरीर, आदिकर्ता, आदिकर्त्ता, आदिकारण, इलाही, इश्व, इसर, ईशान, ईश्वर, ईस, ईसर, ऊपरवाला, करतार, करुण, कर्ता, कर्ता धर्ता, कर्ता-धर्ता, कर्ताधर्ता, कर्तार, कर्त्ता, क़िबला-आलम, क़िबलाआलम, कामद, किबला-आलम, किबलाआलम, ख़ालिक़, खालिक, चिंतामणि, चिदाकाश, चिन्तामणि, चिन्मय, जगत्सेतु, जगदाधार, जगदानंद, जगदीश, जगदीश्वर, जगद्योनि, जगन्नाथ, जगन्नियंता, जगन्नियन्ता, जगन्निवास, जाने-जहाँ, जाने-जाँ, जीवेश, जोग, ठाकुर, ठाकुरजी, तमोनुद, तोयात्मा, त्रयीमय, त्रिपाद, त्रिलोकपति, त्रिलोकी, त्रिलोकीनाथ, त्रिलोकेश, दई, दहराकाश, दीन-बन्धु, दीनबंधु, दीनबन्धु, दीनानाथ, देवेश, नाथ, नित्यमुक्त, परमपिता, परमात्मा, परमानंद, परमानन्द, परमेश्वर, प्रधानात्मा, प्रभु, भगवत्, भगवान, भगवान्, भवधरण, भवेश, मंगलालय, योग, योजन, वरेश, वासु, विधाता, विभु, विश्वंभर, विश्वधाम, विश्वनाथ, विश्वपति, विश्वपा, विश्वभर्ता, विश्वभाव, विश्वभावन, विश्वभुज, विश्वम्भर, विश्वात्मा, वैश्वानर, शून्य, सतगुरु, सद्गुरु, साँई, सांई

ଧର୍ମଗ୍ରନ୍ଥରେ ସ୍ୱୀକାର କରାଯାଇଥିବା ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସତ୍ତା ଯେ ସୃଷ୍ଟିର ଅଧିକାରୀ

ଇଶ୍ୱର ସର୍ବବ୍ୟାପୀ ଇଶ୍ୱର ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କ ରକ୍ଷକ
ଅନ୍ତର୍ଯ୍ୟାମୀ, ଆଦିକର୍ତ୍ତା, ଆଦିକାରଣ, ଇଶ, ଈଶ୍ୱର, ବିଭୁ, ଭଗବାନ, ଭବଧାରଣ, ସମସ୍ତଙ୍କ ରକ୍ଷକ, ସର୍ବବ୍ୟାପୀ, ସର୍ବରକ୍ଷକ

The supernatural being conceived as the perfect and omnipotent and omniscient originator and ruler of the universe. The object of worship in monotheistic religions.

god, supreme being
२. संज्ञा / सजीव / जन्तु / स्तनपायी / व्यक्ति

अर्थ : (व्यक्ति) वह जो किसी को आज्ञा दे। वह जिसे किसी वस्तु आदि पर पूरे और सब प्रकार के अधिकार प्राप्त हों।

उदाहरण : सेवक ने अपने स्वामी से मेला जाने की आज्ञा ली।

पर्यायवाची : अधिप, अधिपति, अधिभू, अधीश, अधीश्वर, अभीक, अर्य, अर्य्य, आक़ा, आका, आग़ा, आगा, आज्ञापक, ईशान, ईश्वर, धोरी, नाथ, मालिक, साँई, सांई, स्वामी, हाकिम

ଯାହାର କୌଣସି ବସ୍ତୁଆଦି ଉପରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବା ସବୁ ପ୍ରକାରେ ଅଧିକାର ଥାଏ

ମାଲିକ ଚାକର ଉପରେ ବିଗୁଡ଼ୁଥିଲେ
ଅଧିକାରୀ, ଅଧିପତି, ଅଧୀଶ, ମାଲିକ

A person who has general authority over others.

lord, master, overlord
३. संज्ञा / सजीव / जन्तु / स्तनपायी / व्यक्ति

अर्थ : किसी देश का प्रधान शासक और स्वामी।

उदाहरण : त्रेतायुग में श्रीराम अयोध्या के राजा थे।

पर्यायवाची : अधिप, अधिपति, अधिभू, अधीश, अर्थपति, अवनिनाथ, अवनिपाल, अवनीश, अवनीश्वर, अविष, इंद्र, इन्द्र, ईश्वर, जनेश, दंडधार, दण्डधार, नरकंत, नरनाह, नरपति, नरपाल, नराधिप, नरिंद, नरेश, नृदेव, नृदेवता, नृप, नृपति, नृपाल, पृथिवीपति, पृथिवीपाल, पृथिवीश, पृथिवीश्वर, प्रजापति, भट्टारक, भुआल, भूप, भूपति, भूमिदेव, भूमिपति, भूमिपाल, भूमिभुज, भूमिभृत, मलिक, महिपति, महीप, महीपाल, मानवेंद्र, मानवेन्द्र, मानवेश, यलधीस, यलनाथ, रसपति, राजन्य, राजा, रावल, राष्ट्रभृत्, लोकपाल, वरेंद्र, वरेन्द्र, स्कंध, स्कन्ध

କୌଣସି ଦେଶର ପ୍ରଧାନ ଶାସକ ଏବଂ ସ୍ୱାମୀ

ତ୍ରେତୟା ଯୁଗରେ ଶ୍ରୀରାମ ଅଯୋଧ୍ୟାର ରାଜା ଥିଲେ
ଅଧିପ, ଅଧିପତି, ଅବନୀଶ, ଅବନୀଶ୍ୱର, ଇନ୍ଦ୍ର, ନରପତି, ନରାଧିପ, ନରେନ୍ଦ୍ର, ନରେଶ, ନୃପ, ନୃପତି, ବିରେନ୍ଦ୍ର, ଭୂପ, ଭୂପତି, ଭୂପାଳ, ଭୂମିପତି, ଭୂମିପାଳ, ମହୀପତି, ମହୀପାଳ, ରାଜା, ସମ୍ରାଟ

A male sovereign. Ruler of a kingdom.

King is responsible for the welfare of the subject.
king, male monarch, raja, rajah, rex

A prince or king in India.

raja, rajah
४. संज्ञा / सजीव / जन्तु / स्तनपायी / व्यक्ति

अर्थ : स्त्री की दृष्टि से उसका विवाहित पुरुष।

उदाहरण : शीला का पति किसानी करके परिवार का पालन-पोषण करता है।

पर्यायवाची : अधीश, आदमी, कंत, कन्त, कांत, कान्त, खसम, ख़सम, खाविंद, खाविन्द, घरवाला, जीवन साथी, जीवन-संगी, जीवन-सङ्गी, जीवनसंगी, जीवनसङ्गी, जीवनसाथी, दयित, नाथ, पति, परिणेता, पाणिग्राह, पाणिग्राहक, पिय, पीव, पुरुष, प्राणकांत, प्राणकान्त, प्रियतम, भरतार, भावता, मर्द, मियाँ, मुटियार, रतगुरु, रमण, वर, वारयिता, शौहर, साँई, सांई, स्वामी

ସ୍ତ୍ରୀ ଦୃଷ୍ଟିରେ ତାଙ୍କର ବିବାହିତ ପୁରୁଷ

ଶିଲାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀ ଚାଷକରି ପରିବାର ପୋଷଣ କରୁଛନ୍ତି
କାନ୍ତ, ଗିରସ୍ତ, ଗେରସ୍ତ, ଘଇତା, ଘରବାଲା, ଜୀବନସାଥୀ, ନାଥ, ପତି, ପ୍ରଭୁ, ବର, ଭର୍ତ୍ତା, ମରଦ, ମର୍ବ୍ଦ, ମିଆଁ, ସ୍ୱାମୀ

A married man. A woman's partner in marriage.

hubby, husband, married man
५. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त

अर्थ : वह संख्या जो दस से एक अधिक हो।

उदाहरण : सात और चार का योग ग्यारह होता है।

पर्यायवाची : 11, XI, इगारह, इग्यारह, ईशान, एकादश, ग्यारह, ११

ଯେଉଁ ସଂଖ୍ୟା ଦଶରୁ ଅଧିକ

ସାତ ଏବଂ ଚାରି ମିଶି ଏଗାର
ଏକାଦଶ, ଏଗାର, ୧୧

The cardinal number that is the sum of ten and one.

11, eleven, xi
६. संज्ञा / समूह

अर्थ : सत्ताईस नक्षत्रों में से छठा नक्षत्र।

उदाहरण : आर्द्रा से पूर्व मृगशिरा नक्षत्र आता है।

पर्यायवाची : अदरा, अद्रा, आद्रा, आर्द्रा, आर्द्रा नक्षत्र, आर्द्रानक्षत्र, कालिनी

ସତେଇଶ (୨୭) ନକ୍ଷତ୍ର ମଧ୍ୟରୁ ଷଷ୍ଠ ନକ୍ଷତ୍ର

ଆର୍ଦ୍ରା ନକ୍ଷତ୍ର ପୂର୍ବରୁ ମୃଗଶୀରା ନକ୍ଷତ୍ର ପଡ଼େ
ଆର୍ଦ୍ରା, ଆର୍ଦ୍ରା ନକ୍ଷତ୍ର
७. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : मुख्य उपनिषदों में से एक।

उदाहरण : ईशोपनिषद् यजुर्वेद से संबंधित है।

पर्यायवाची : ईश उपनिषद, ईश उपनिषद्, ईशावास्य, ईशावास्य उपनिषद, ईशावास्य उपनिषद्, ईशावास्योपनिषद, ईशावास्योपनिषद्, ईशोपनिषद, ईशोपनिषद्

ମୁଖ୍ୟ ଉପନିଷଦଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ

ଈଶୋପନିଷଦ ଯଜୁର୍ବେଦସହ ସମ୍ବନ୍ଧିତ
ଈଶ ଉପନିଷଦ, ଈଶୋପନିଷଦ

A later sacred text of Hinduism of a mystical nature dealing with metaphysical questions.

The Vedanta philosophy developed from the pantheistic views of the Upanishads.
upanishad
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।