पृष्ठ के पते की प्रतिलिपि बनाएँ ट्विटर पर सांझा करें व्हाट्सएप पर सांझा करें फेसबुक पर सांझा करें
गूगल प्ले पर पाएं
हिन्दी शब्दकोश से आदर्श शब्द का अर्थ तथा उदाहरण पर्यायवाची एवम् विलोम शब्दों के साथ।

आदर्श   विशेषण, तत्सम

व्युत्पत्ति : संस्कृतम् [ आ √दृश् (देखना) + घञ् ]

१. विशेषण / विवरणात्मक / गुणसूचक

अर्थ : जिसके रूप, गुण आदि का अनुकरण किया जाए या जो संपूर्णता या उत्तमता का अच्छा मानक हो।

उदाहरण : मालवीयजी एक आदर्श व्यक्ति थे।

ଯାହାର ରୂପ, ଗୁଣ ଆଦିର ଅନୁକରଣ କରାଯାଏ ବା ଯିଏ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣତାର ଏକ ଉତ୍ତମ ମାନଦଣ୍ଡ

ଗୋପବନ୍ଧୁ ଜଣେ ଆଦର୍ଶ ବ୍ୟକ୍ତି ଥିଲେ
ଆଦର୍ଶ

Conforming to an ultimate standard of perfection or excellence. Embodying an ideal.

ideal

आदर्श   संज्ञा, पुल्लिंग, तत्सम

व्युत्पत्ति : संस्कृतम् [ आ √दृश् (देखना) + घञ् ]

१. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / बोध

अर्थ : कुछ ऐसे उच्च सिद्धान्त जिनको मनुष्य अपने जीवन में अपनाता है और उस पर ही चलना ठीक मानता है।

उदाहरण : सब के अपने-अपने आदर्श होते हैं।

पर्यायवाची : असूल, उसूल

ଏଭଳି କିଛି ଉଚ୍ଚ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଯାହା ମନୁଷ୍ୟ ନିଜ ଜୀବନରେ ଆପଣାଇନିଏ ଏବଂ ସେ ଅନୁସାରେ ଚାଲିବାକୁ ଠିକ୍‌ ମନେ କରେ

ସମସ୍ତଙ୍କର ନିଜ ନିଜର ଆଦର୍ଶ ଥାଏ
ଆଦର୍ଶ

A rule or standard especially of good behavior.

A man of principle.
He will not violate his principles.
principle
२. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / मनोवैज्ञानिक लक्षण

अर्थ : वह कार्य, व्यक्ति आदि जो आदर्श रूप हो और जिसका अनुकरण करना नैतिक हो।

उदाहरण : भगवान राम का कार्य आधुनिक युग के लिए एक उदाहरण है।

पर्यायवाची : उदाहरण, मिसाल

ଯେଉଁ କାର୍ଯ୍ୟ ଓ ବ୍ୟକ୍ତିଆଦି ଆଦର୍ଶର ରୂପ ଏବଂ ଯାହାର ଅନୁକରଣ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ

ଭଗବାନ ରାମଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ଆଧୁନିକ ଯୁଗ ନିମନ୍ତେ ଏକ ଉଦାହରଣ
ଆଦର୍ଶ, ଉଦାହରଣ, ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ, ନିଦର୍ଶନ

A standard or typical example.

He is the prototype of good breeding.
He provided America with an image of the good father.
epitome, image, paradigm, prototype
३. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु

अर्थ : वह जिसे देखकर उसके अनुसार वैसा ही कुछ किया या बनाया जाए।

उदाहरण : वैज्ञानिकों ने पक्षियों को नमूना मानकर हवाई जहाज़ का निर्माण किया।

पर्यायवाची : उदाहरण, नमूना, प्रारूप

ଯାହାକୁ ଦେଖି ତା ଅନୁସାରେ କିଛି କରାଯାଏ ବା ତିଆରି କରାଯାଏ

ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ପକ୍ଷୀମାନଙ୍କୁ ନମୂନା ଭାବେ ନେଇ ଉଡ଼ାଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ କରିଛନ୍ତି
ଆଦର୍ଶ, ଉଦାହରଣ, ଡିଜାଇନ, ଦୃଷ୍ଟାନ୍ତ, ନମୁନା, ନିଦର୍ଶନ

A model considered worthy of imitation.

The American constitution has provided a pattern for many republics.
pattern
४. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : वह शीशा जिसमें मुँह आदि देखते हैं।

उदाहरण : कुछ लड़कियाँ अपने पर्स में दर्पण रखती हैं।

पर्यायवाची : अदर्श, आइना, आईना, आबगीन, आरस, आरसी, दरपन, दर्पण, मंकुर, शीशा

ଯେଉଁ କାଚରେ ମୁହଁଆଦି ଦେଖନ୍ତି

କେତେକ ଝିଅ ନିଜ ପର୍ସରେ ଦର୍ପଣ ରଖନ୍ତି
ଅଇନା, ଆଇନା, ଆରଶି, ଦର୍ପଣ

Polished surface that forms images by reflecting light.

mirror
५. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / संप्रेषण

अर्थ : किसी विषय का कुछ विस्तार से किया हुआ वर्णन।

उदाहरण : वह रामायण की टीका लिख रहा है।

पर्यायवाची : टीका, तफ़सीर, व्याख्या

କୌଣସି ବିଷୟରେ କିଛି ବିସ୍ତୃତ ଭାବେ କରା ହୋଇଥିବା ବର୍ଣ୍ଣନା

ସେ ରାମାୟଣର ଟୀକା ଲେଖୁଛନ୍ତି
ଟୀକା
६. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : पृथ्वी या खगोल के किसी भाग की स्थिति आदि के विचार से बनाया हुआ उसका सूचक वह चित्र जिसमें देश, नगर, नदी, पहाड़ आदि दिखाए गए हों।

उदाहरण : यह भारत का राजनैतिक मानचित्र है।

पर्यायवाची : नकशा, नक़्शा, नक्शा, नक्सा, मानचित्र

ପୃଥିବୀ ବା ଆକାଶର କୌଣସି ଭାଗର, ସ୍ଥିତି ଅନୁସାରେ ତିଆରି ହୋଇଥିବା ଯେଉଁଚିତ୍ରରେ ଦେଶ, ନଗର, ନଦୀ, ପାହାଡ଼ ଆଦି ଦର୍ଶାଯାଇଥାଏ

ଏହା ଭାରତର ରାଜନୈତିକ ମାନଚିତ୍ର
ମାନଚିତ୍ର

A diagrammatic representation of the earth's surface (or part of it).

map
७. संज्ञा / निर्जीव / वस्तु / मानवकृति

अर्थ : लेख आदि का अक्षरशः स्वरूप।

उदाहरण : परीक्षा प्रमाण पत्र की एक और प्रति के लिए विद्यालय में आवेदन दिया है।

पर्यायवाची : अनुलिपि, कापी, कॉपी, नकल, नक़ल, प्रति, प्रतिलिपि, प्रतिलेख

ଲେଖାଆଦିର ଆକ୍ଷରିକ ସ୍ୱରୂପ

ପରୀକ୍ଷା ପ୍ରମାଣ ପତ୍ରର ଆଉ ଏକ ନକଲପାଇଁ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଆବେଦନ କରାଗଲା
ଅନୁଲିପି, ନକଲ, ପ୍ରତିଲିପି

A reproduction of a written record (e.g. of a legal or school record).

copy, transcript
८. संज्ञा / निर्जीव / अमूर्त / कार्य / शारीरिक कार्य

अर्थ : देखने की क्रिया।

उदाहरण : बेटे को देखने से पहले ही उसने अपनी आँखें मूँद ली।

पर्यायवाची : अवकलन, अवक्खन, अवलोकन, आलोकन, आलोचन, ईक्षण, ईक्षा, ईखन, ईछन, ताकना, देखना, निरखना, निहारना, विलोकना, विलोकनि

ଦେଖିବାର ପ୍ରକ୍ରିୟା

ମୁଁ ତାକୁ ଦେଖିବା ଜରୁରୀ ନୁହେଁ
ଅବଲୋକନ କରିବା, ଚାହିଁବା, ଦର୍ଶନ କରିବା, ଦେଖିବା

The act of directing the eyes toward something and perceiving it visually.

He went out to have a look.
His look was fixed on her eyes.
He gave it a good looking at.
His camera does his looking for him.
look, looking, looking at
मुहावरे भाषा को सजीव एवम् रोचक बनाते हैं। हिन्दी भाषा के मुहावरे यहाँ पर उपलब्ध हैं।